"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

De Heren XVII

Zaterdag, 2 oktober, 2021

Geschreven door: Roderick Leeuwenhart
Artikel door: Johan Klein Haneveld

Vlotte, spannende toevoeging aan het Zwijgende Aarde-universum

[Recensie] Het is makkelijk te beweren dat ik wat betreft dit boek bevooroordeeld ben. Ik ken Roderick immers al een tijdje persoonlijk en we converseren vaak als deel van een groepje schrijvers. We publiceren ook nog eens regelmatig in dezelfde bundels en nog belangrijker: dit boek is het zesde deel in de reeks De zwijgende aarde waarvan ik zelf deel 5 schreef: IJsbrekers. Als ik dan laaiend enthousiast ben over dit boek kan dat overkomen als ‘vriendjespolitiek’. Ik hoop echter dat mijn eerdere recensies van Nederlandstalige boeken -waarvan de meeste wel geschreven zijn door mensen die ik ken- laten zien dat ik in staat ben kritiek te geven op boeken van vrienden. Het boek staat immers op zichzelf en mijn beleving ervan probeer ik zoveel mogelijk los te zien van de persoon erachter. Wellicht dat ik soms geneigd ben een relatief hoge sterrenwaardering te geven, maar dan nog is in elk geval de tekst van mijn recensie hopelijk betrouwbaar en informatief.

Dat alles had ik misschien niet hoeven zeggen als ik vervolgens dit boek met de grond gelijk zou maken, maar zoals je kunt zien aan mijn beoordeling ben ik laaiend enthousiast. Dit is een van de beste Nederlandstalige genreboeken die ik de laatste tijd heb gelezen. Niet alleen verdient dit boek een groot publiek, ook Roderick zelf verdient het succesvol te worden als SF-schrijver. Het is dat er in ons taalgebied geen grote ‘fanbase’ is voor sciencefiction, laat staan Nederlandstalige SF, anders zou Roderick gegarandeerd op handen worden gedragen. Ik zou zelf bijna ‘imposter syndrome’ krijgen bij het lezen van dit boek, zo goed vind ik het.
Roderick heeft goed de voorgaande delen in de reeks bestudeerd en daaruit elementen gekozen voor zijn eigen boek, dat daardoor erg goed aansluit op de reeks. Tegelijk volgt hij de thema’s en ontwikkelingen uit de eerdere boeken niet slaafs, maar slaat een heel andere richting uit. Hij zet het universum van De zwijgende aarde compleet op zijn kop. Daarbij kiest hij in een genre dat soms gekenmerkt wordt door cliché’s, voor onverwachte hoofdpersonen: onder andere een Indonesische prinses en een jongen met een ernstige vorm van ADD die om te functioneren afhankelijk is van een chip (wat hem een paria maakt in deze samenleving, want gemodificeerden behoorden tot een sociale onderklasse). Een vlot plot volgt, verteld in iets meer dan 200 pagina’s, dat toch jaren beslaat en vol zit met veldslagen en gekonkel. En mechs… Tot het eind blijft het boeiend.

Tenslotte is het boek prima geschreven. Roderick heeft een vlotte, moderne stijl. Met frisse beschrijvingen en soms een staccato stijl die me deed denken aan Tais Teng (aan wie het boek is opgedragen). Roderick heeft grote controle over zijn proza en aarzelt niet zinsfragmenten te gebruiken, waar het nodig is. Hij speelt zelfs met de opmaak van de pagina’s (gelukkig is Quasis niet vies van experimenten daarmee) om de gefragmenteerde ervaring van de hoofdpersoon duidelijk te maken. Leuk en verrassend. Er zit ook genoeg humor in, overigens.

Ik had zelf alleen graag wat meer thematische diepgang gezien. Net als in de verhalen van Teng zie ik vooral een glinsterende oppervlakte, vol mooie details en frisse beschrijvingen. Maar na het wegleggen van het boek is het die oppervlakte die bij mij blijft hangen. Ik merkte dat ik niet dieper nadacht over het boek. Zo komt het vooral over als vermaak. Daar is natuurlijk helemaal niets mis mee, overigens. Maar het is misschien iets om je als lezer op in te stellen. Dit is een frisse sciencefictionroman, volgens mij uniek in het Nederlandse taalgebied, en van een uitzonderlijke kwaliteit. Voor wie een paar uur vermaakt wil worden door een vlot geschreven SF-roman is dit absoluut een aanrader.

Schrijven Magazine

Eerder verschenen op Hebban