Het veelbewogen leven van Franz Joseph Gall
[Signalering] De arts Franz Joseph Gall geldt als een van de grondleggers van het moderne hersenonderzoek. Hij trachtte namelijk de psychologische eigenschappen in specifieke delen van de hersenen te lokaliseren. Dat is een benadering die nog altijd centraal staat in de neurowetenschappen. Toch was dit inzicht niet de reden voor de grote bekendheid van deze arts.
Gall was ook de grondlegger van de frenologie. Hij ging er vanuit dat de schedel de vorm van de hersenen volgde. Zodoende zou het mogelijk moeten zijn aan de vorm van een schedel iemands karaktereigenschappen en talenten vast te stellen, die immers verbonden waren met specifieke plekken in de hersenen. Aan deze gedachte danken wij bijvoorbeeld het begrip ‘wiskundeknobbel’.
Gall toonde in heel Europa zijn kunsten door tijdens theatrale bijeenkomsten schedels te bevoelen en (uiteraard altijd kloppende) uitspraken over de betreffende personen te doen. De neuropsycholoog Theo Mulder heeft aan deze ‘interessante en wonderlijke figuur’ een mooie biografie gewijd. Veel egodocumenten zijn helaas niet overgeleverd, zodat het portret noodgedwongen wat afstandelijk blijft. Maar het aardige is dat Mulder niet bij Galls overlijden stopt, maar ook uitgebreid op de verdere verspreiding en onvermijdelijke omvorming van Galls ideeën ingaat, inclusief het gebruik in rassentheorieën – een geschiedenis die opnieuw vol interessante en wonderlijke figuren zit.
—
Eerder verschenen op Geschiedenis Magazine
