"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

De jonge minnaar

Donderdag, 7 augustus, 2008

Geschreven door: Frans van Deijl
Artikel door: Jona Lendering

Liaisons dangereuses

Bijna alles klopt aan Frans van Deijls nieuwste boek De jonge minnaar. Het is spannend, het is mooi geschreven, de plot is geloofwaardig en de karakters zijn prachtig uitgewerkt. En gek genoeg is dat laatste een probleem: je kan niet anders dan betrokken raken bij de hoofdfiguur, maar komt méér over hem te weten dan je eigenlijk zou willen.

Van de innovatieve plot moet De jonge minnaar het niet hebben: de roman biedt een variatie op het welbekende thema van de driehoeksverhouding. Alexander is een pas afgestudeerde beleggingsadviseur die, nu hij net zijn eerste baan heeft, intrekt bij de aanzienlijk oudere Martine. Er bloeit iets moois op tussen de jonge huurder en zijn hospita, die echter ook een andere minnaar heeft, de vastgoedontwikkelaar Paul. Martine gebruikt Alexander om Paul te dwingen nu eindelijk eens met haar te trouwen. Zoals te voorspellen viel heeft deze cynische manoeuvre desastreuze gevolgen, blijven de drie betrokkenen alleen achter en heeft Alexander aan het einde wat zelfkennis opgedaan. Een weinig verrassende en wat burgerlijke moraal, maar daar is niets mis mee.

De kracht van het boek schuilt dan ook minder in de plot dan in Van Deijls stijl. Er staan schitterende, korte zinnen in De jonge minnaar. ‘Het bed lag nog open van de nacht’ zou je eerder verwachten in een poëziebundel dan in een roman, net als ‘De avond ontfermde zich over hem’ of ‘Alexander merkte hoe de alcohol zijn schedel leek op te tillen’. Het woord ‘herstelmeisje’ (een scharrel om het verlies van een grote liefde te verwerken) kende ik nog niet en lijkt te zijn verzonnen door Van Deijl – een zoekactie met Google leverde althans geen treffers op. Het neologisme is zo naturel dat het lijkt alsof het er altijd is geweest, zodat je je afvraagt hoe het Nederlands eigenlijk zonder heeft gekund.

Van Deijl neemt de tijd om zijn verhaal op te bouwen: de personages worden zorgvuldig geïntroduceerd en pas op een derde van het boek wordt de liefde van Alexander en Martine geconsumeerd. Ondertussen volgen we Alexanders gedachten over een baaierd aan onderwerpen, zodat een mooi rond karakter ontstaat: een jonge man, die zichzelf een efficiënte versierder vindt, maar daarnaast heel onzeker en verlegen is. Meer dan eens fantaseert hij over hoe de dingen zullen lopen of maakt hij zichzelf iets wijs; tegelijk is hij intelligent genoeg om de feiten te onderkennen.

Boekenkrant

Van Deijls doeltreffende taalgebruik maakt het de lezer des te makkelijker zich te identificeren met de sympathieke Alexander. Op een gegeven moment gaat de jonge man in op een uitnodiging van Paul om de driehoeksverhouding van man tot man uit te praten, en dat gesprek loopt erop uit dat Alexander zijn rivaal probeert te vermoorden. Daarna volgen enkele hoofdstukken die kunnen worden samengevat in één woord: wroeging. Het opmerkelijke is dat ze blijven boeien, hoewel er werkelijk niets in wordt gezegd dat noodzakelijk is om de plot vooruit te helpen. Je bent zo begaan met de jonge beleggingsadviseur dat de enorme lengte van deze passage – ongeveer vijfendertig bladzijden – geen seconde stoort en dit deel zelfs een hoogtepunt vormt in het boek.

Van Deijls hoofdpersoon is volkomen geloofwaardig, en dat is tegelijk het probleem met De jonge minaar: de twee seksscènes zijn pijnlijk om te lezen. Niet dat het boek obsceen is: het woord ‘kutzwagertje’ is zo ongeveer het meest onwelvoeglijke naamwoord dat Van Deijl nodig heeft – en dan nog vooral om Paul, die hij het in de mond legt, te typeren als proleet. Het probleem is meer dat de lezer zich zo sterk met Alexander identificeert dat de beschrijving van hoe hij de liefde bedrijft met Martine – geen detail van haar lichaam blijft onvermeld – iets voyeuristisch krijgt. Het is meer dan je over Alexander wil weten; het is alsof een van je beste vrienden indiscreet is over de erotische kwaliteiten van zijn partner. Sommige details mogen in de beste vriendschappen onbenoemd blijven.

Mij stoorde dit voldoende om het boek een avond terzijde te leggen. De volgende dag las ik het alsnog in één adem uit. De jonge minnaar is namelijk een overtuigend boek van een verdraaid goede schrijver. Ik zie uit naar Van Deijls volgende roman.


Laat hier je reactie achter:

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Alleen inhoudelijke reacties die gaan over het besproken boek en/of de recensie worden geplaatst.

Boeken van deze Auteur:

Een weekendje oorlog

De jonge minnaar