"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

De jongen en de hond

Vrijdag, 25 maart, 2022

Geschreven door: Seishu Hase
Artikel door: Patrice van Trigt

Een glanzende bijrol voor Tamon

[Recensie] Het verhaal begint een half jaar na de vernietigende gevolgen van de tsunami op Fukushima, Japan, in 2011. Er is sprake van volledige ontreddering, men is verloren en de weg kwijt. Dat laatste geldt ook voor Tamon, een hond zonder vaste verblijfplaats of baas. Tamon heeft een missie die hij niet uit het oog verliest. Echter verstoren de mensen die op zijn pad komen zijn zoektocht naar het onbekende omdat hij door hun aanwezigheid vertraging oploopt. Tamon ontmoet verschillende personages in deze verwarrende periode, de een brengt hem dichter bij zijn doel, de ander juist niet. Het is lange tijd onduidelijk waar zijn zoektocht naar zal leiden. Omdat Tamon niet zelf kiest met wie hij in aanraking komt is hij is als het ware overgeleverd aan het leven van de personen op dat moment. Toch merk je al die tijd dat Tamon op zoek is naar iets anders, iets dat zich ten zuiden van hem begeeft.

Ondanks dat hij zich in een korte tijd telkens moet aanpassen aan een nieuw baasje, blijft Tamon hen tot een bepaalde hoogte trouw. Opmerkelijk en bijzonder tegelijkertijd. Het is duidelijk dat de hand die hem op dat moment voedt, de veiligste optie is voor de hond. Dit terwijl je aan alles voelt dat hij bij geen van hen echt op zijn plek is maar andersom ook niet echt. Het is niet alleen Tamon die zoekende is. Alle personen die op zijn pad komen zijn min of meer de weg kwijt. Of dat nu is omdat men zich op het criminele pad begeeft of omdat er sprake is van een liefdeloos huwelijk. De menselijke personages hebben meer met Tamon gemeen dan dat je in eerste instantie zou verwachten. De hond vervult een gemis in de levens van hen die zijn pad kruisen maar ook zij vullen, al dan niet tijdelijk, een groot gemis.

Zes verhalen, één hond. Tamon is de rode draad door de verhalen maar heeft ook zijn eigen verhaal. De auteur laat de lezer in vrij eenvoudig taalgebruik kennismaken met de hond, Japan, tradities en een beperkt gezelschap uit alle lagen van de bevolking. Ongeacht hun cultuur of achtergrond merk je overeenkomsten. Iedereen is ontredderd, heeft de wens dat er van hen gehouden wordt, dat men gezien wordt en erkend om wie ze zijn. Eenieder heeft behoefte aan een arm om de schouder, een lief woord, een knuffel. Deze universele uiting van geborgenheid voelt een hond als geen ander wezen aan. Een hond biedt troost en vriendschap voor degene die daar behoefte aan heeft. Ook Tamon voorziet in die behoefte. Maar vergis je niet, dit boek gaat niet alleen over de hond. Hij is dan wel de verbindende factor in het geheel maar de hoofdrol speelt hij in mijn optiek niet. Ook de titel omvat het boek niet.

Omdat ik zelf een hond heb herkende ik veel in de onvoorwaardelijke vriendschap die Tamon deelt. Wat zou er in de gedachten van Tamon omgaan, of in die van mijn eigen hond? Vooral bij zaken die in het boek voorkomen en de gesprekken die aan hem zijn gericht. Deze eenzijdige communicatie blijkt voor nagenoeg alle personages verhelderend en bieden een oplossing, dit terwijl er vaak sprake is van een uitzichtloze situatie. Dat deze niet voor iedereen hetzelfde is blijkt al snel. En precies daar ligt de kracht van dit boek, althans voor mij. Het is op een bepaalde manier een rauw en ongekunsteld geheel.

Heaven

In De jongen en de hond grijpt Hase heel vaak terug naar de Tsunami als reden waarom de personages zich in bepaalde situaties begeven. Voor mijn gevoel zijn deze echter niet per se aan zoiets heftigs toe te schrijven. De zaken waarmee ze te maken krijgen doen eerder voor als die waar iedereen in het leven mee te maken kan krijgen, maar ik kan zeker begrijpen dat zoiets catastrofaals als inspiratie heeft gewerkt om dit boek te schrijven. De zoektocht van Tamon, de missie, vond ik minstens zo interessant maar die werd gevoelsmatig toch iets aan de zijkant geparkeerd. De menselijke aspecten zijn met de hoofdrol aan de haal gegaan, geheel tegen mijn verwachting in.

Toch is dit een alleraardigst, eenvoudig boek over een zwarte bladzijde in de Japanse geschiedenis. Het is weer eens iets anders.

Eerder verschenen op Perfecte Buren