Drie zusjes in oorlogstijd
[Recensie] Historische roman over drie zusjes in een Italiaans jeugdkamp tijdens de Tweede Wereldoorlog belooft de ondertitel op de cover. Met de nodige verwachtingen begon ik daarom aan dit boek De kinderkolonie dat de debuutroman is van Manuela Piemonte.
Het boek begint met het leven van een gezin in een dorp in Libië waar op een dag vanuit het niets kinderen worden opgehaald voor een zomerkamp in Italië. Nietsvermoedend staan de ouders hun kinderen af terwijl de regering andere bedoelingen heeft zoals uit een artikel in een tijdschrift uit 1938 blijkt:
“Het is een vergissing om te denken dat de gezondheidskampen uitsluitend hygiënische en gezondheidskundige doelen nastreven. Het toetreden van een het kind tot het gezondheidskamp met een fascistische instelling betekent vooral de totalitaire kennismaking met een wereld en een levensvisie die het revolutionaire leven zelf weerspiegelen. Het kind wordt op een constitutionele manier fascist en stemt zijn hele persoonlijkheid af op de fascistische levenswet”
Het regime is inderdaad militaristisch maar de kinderen worden wel goed behandeld. Het gebouw is keurig maar heeft toch een beangstigende uitstraling die de kinderen klein maakt. Zo zijn er meer signalen van het fascisme zoals de leidinggevende vrouw die haar arm uitsteekt als begroeting en dit gebaar, dat wij kennen als de Hitler-groet, wordt nietsvermoedend door de jonge kinderen overgenomen. Ook is er af en toe sprake van het bezoek van zwarthemden (zoals ook in Nederland leden van de NSB werden genoemd).
Dit zijn echter fragmentarische opmerkingen al suggereert de ondertitel op de cover dat de Tweede Wereldoorlog een grotere rol zal spelen in het verhaal dat eigenlijk vooral gaat over de dagelijkse kleine belevenissen van de drie zusjes Sara, Angela en Margherita te midden van andere kinderen. Al die simpele gebeurtenissen vragen het nodige geduld van de lezer die iets meer verwacht te lezen over de politieke beïnvloeding en de context van de oorlog die het kader van dit verhaal vormen.
Ieder hoofdstuk begint wel met het vermelden van enkele oorlogsfeiten maar de directe oorlog lijkt lange tijd aan het tehuis van de kinderen voorbij te gaan. Na enkele jaren verandert de situatie, merkbaar aan het voedseltekort. Wanneer de geallieerden in Italië oprukken, verdwijnt de leiding van het tehuis en de kinderen trekken weg. Zij worden later door de geallieerden opgevangen.
In het nawoord vertelt Manuele Piemonte van haar historisch onderzoek ter voorbereiding op dit boek en het is prijzenswaardig dat zij in dit boek de aandacht vestigt op de fascistische indoctrinatie van kinderen gedurende het fascistische bewind in de jaren 30 en 40. De uitwerking van dit gegeven in deze historische roman stelt echter toch wat teleur. Manuele Piemonte studeerde Latijns-Amerikaanse literatuur in Rome en is scenarioschrijver en redacteur; verder vertaalt zij werken in het Spaans en Engels.
—
Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles
