Hoe het noodlot een oprechte man boven het hoofd groeit
[Recensie] Doorgaans zijn thrillers niet de meest maatschappijkritische boeken en veelal geschreven vanuit een wit perspectief. Dat kan anders, zo blijkt uit Een laatste uitweg, van de Amerikaanse schrijver S.A. (Shawn) Cosby. En hoe. Wat een verrassend goed boek is dit.
De garagehouder Beauregard – of Bug – kan het hoofd niet meer boven water houden als de ene financiële klap op de andere volgt. Wanhopig probeert hij de concurrentiestrijd met een nabije garage vol te houden. Met weinig kans van slagen. Dan krijgt hij de kans nog een maal een klus als chauffeur van een vluchtwagen aan te nemen.
In een jeugdgevangenis
Daarmee begint een reeks noodlottige gebeurtenissen. Bug is ooit als jongen de fout in gegaan (mooi aan het eind van het verhaal verteld) en heeft een tijdje in een jeugdgevangenis doorgebracht. Inmiddels is hij getrouwd, na een mislukt eerder huwelijk, en heeft hij drie kinderen. Cosby beschrijft de worsteling van de zwarte garagehouder om op het rechte pad te blijven, die wel moet mislukken in een maatschappij waar, zeker voor zwarten, geen vangnet is. En ook de worsteling van vader zijn in de zwarte gemeenschap.
Daarmee begint een reeks noodlottige gebeurtenissen. Bug is ooit als jongen de fout in gegaan (mooi aan het eind van het verhaal verteld) en heeft een tijdje in een jeugdgevangenis doorgebracht. Inmiddels is hij getrouwd, na een mislukt eerder huwelijk, en heeft hij drie kinderen. Cosby beschrijft de worsteling van de zwarte garagehouder om op het rechte pad te blijven, die wel moet mislukken in een maatschappij waar zeker voor zwarten geen vangnet is. En ook de worsteling van vader zijn in de zwarte gemeenschap.
Zijn weg vinden in een donkere wereld
Cosby is goed in het portretteren van de karakters. Hij weet de innerlijke strijd van Bug als vader én zoon prachtig weer te geven. Zijn landschapsbeschrijvingen zijn magisch en doen denken aan Cormac McCarthy, die andere Amerikaanse schrijver. Met dat talent heeft hij een misdaadroman geschreven in de traditie van de film noir. En het is een donkere wereld waarin Bug zijn weg moet vinden.
Bug is een man van veel talenten. In een andere maatschappij zou hij die tot ontplooiing kunnen brengen. Zo niet als zwarte in de zuidelijke staten van de VS. Daar telt alleen zijn talent als chauffeur. En daarin is hij meer dan goed, zeker in een wereld waarin snel wegwezen van het grootste belang is. Dat hij met twee minder geweldige ook nog witte criminelen in zee gaat, is alleen vanwege de mogelijkheid in een klap uit de financiële zorgen te komen en weer op het rechte pad te komen.
Geloofwaardig en filmisch
Dat laatste is wellicht een illusie, maar Cosby laat je lange tijd in de waan dat het zou kunnen lukken. En toont daarmee tegelijk aan hoe goed hij is als schrijver. Het is allemaal geloofwaardig, filmisch ook. Je ziet in gedachten al de film, die naar aanleiding van dit boek gemaakt kan worden. Er schijnt inderdaad belangstelling voor te zijn. Dan is het wel zaak een betere titel te bedenken.
In het Engels heette deze roman Blacktop Wastland. Dat had je onvertaald kunnen laten. Een laatste uitweg is nu wel een heel letterlijke weinig aansprekende titel voor het onderwerp van dit boek. Maar dat is dan ook het enige dat erop aan te merken valt. Het is de eerste in het Nederlands vertaalde roman van Cosby en zijn tweede thriller in de VS. Zijn derde is inmiddels voor Nederland onderweg en verschijnt volgend jaar. In zijn thuisland is het alweer een succes.
—
Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles
