Beter goed liegen dan de ongewenste waarheid accepteren
[Recensie] Als Amerikaans staatsburger kan het je zomaar gebeuren: een oproep om je juryplicht te vervullen. Dat overkomt Maya Seale, een twintiger zonder enige juridische ervaring. De laatste stem levert een interessant inkijkje op in het Amerikaanse rechtssysteem. Na lezing kun je als lezer alleen maar hopen dat je nooit in het verdachtenbankje terecht zult komen. De waarheid blijkt minder belangrijk dan de gewenste uitkomst van de rechtszaak.
De laatste stem gaat over twee rechtszaken, met tien jaar tijdsverschil. In de eerste moet Maya in Los Angelos met elf anderen een oordeel vellen in “één van de sensationeelste zaken van het decennium”. Het gaat om de moord op een blanke scholiere, erfgename van een vastgoedfortuin. De verdachte is haar Afro-Amerikaanse leraar, met wie zij een verhouding had.
Op voorhand lijken de kaarten al geschud, aangezien het in Amerika “aan de orde van de dag is dat een zwarte man veroordeeld wordt voor een misdrijf dat hij niet gepleegd heeft”. Elf leden van de jury bevinden de verdacht schuldig, alleen Maya houdt vol dat hij onschuldig is. De jury moet echter een unaniem oordeel vellen. Maanden van overleg en discussies volgen. De felste verdediger van de schuldig-kant is Rick. Uiteindelijk weet Maya alle juryleden zo te beïnvloeden dat het vonnis vrijspraak luidt. Dat is meteen het einde van haar (geheime) verhouding met Rick.
Tien jaar later is Maya succesvol advocaat. Er wordt er een Netflix-documentaire over de geruchtmakende rechtszaak gemaakt. De juryleden komen voor het eerst na de uitspraak weer samen. Rick wordt vermoord aangetroffen in Maya’s hotelkamer, en nu zijn de rollen omgedraaid: van jurylid bij een moordzaak en is Maya nu zelf verdachte. Zij zet haar contacten en vaardigheden als juriste in om zichzelf vrij te pleiten en kan er niet omheen daarbij in de oude zaak te duiken.
De laatste stem speelt zich afwisselend in het heden af en tien jaar terug, tijdens de rechtszaak waarvoor Maya jurylid was. De terugblikken worden verteld vanuit het perspectief van elk afzonderlijk jurylid, elk met een eigen invalshoek:
“De manier waarop we naar deze zaak kijken wordt gekleurd door onze eigen ervaringen. Niemand hier is onpartijdig.”
Het verhaal kent een verrassende, in mijn ogen nogal vergezochte ontknoping. Het maakt echter wel dat je na gaat denken over het rechtssysteem. Saillant detail hierbij is dat niet alleen de slechteriken het niet zo nauw nemen met de waarheid. Iedereen is bereid tot een leugentje of het verdraaien van de waarheid, om zijn eigen hachje te redden. Zou het er in het echt ook zo aan toe gaan?
Als het de bedoeling van Graham Moore was om functioneren van het Amerikaanse rechtssysteem aan de kaak te stellen, is hij daarin zeker geslaagd. Daarmee is De laatste stem een boek dat lang in je hoofd kan blijven zitten.
—
Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles
