Overleven voor de dieren
[Recensie] Dit krachtig en harmonieus geschreven verhaal gaat over de dierenliefhebber Abu Laith. Van kinds af aan houdt hij zich bezig met dieren en het komt zelfs zo ver dat hij een dierentuin sticht in de Iraakse stad Mosul. Zijn lieveling is de leeuw Zombie, die hij met de fles groot brengt.
Wanneer de oorlog uitbreekt in 2014 tussen de sjiieten en soennieten, IS ofwel Daesch, en Al Qaida, krijgen zowel de bevolking als de dieren het moeilijk. Waar zelfs de bevolking moeite heeft om voldoende eten te vinden, is het draagvlak voor het voeren van dieren nog kleiner. Dat doet het dierennhart van Abu Laith pijn. Samen met zijn kinderen gaat hij op zoek naar alternatief voer.
Het is niet gemakkelijk, want overal in de stad is de belegering en de willekeur van IS te bemerken.
“Ze hielden een taxi aan, die ondanks de oorlogsomstandigheden rondreed, en de chauffeur was bereid hen naar huis te brengen. Tijdens de rit passeerde het gezin huizen die door bommen waren getroffen: een gapend gat in het dak, de ruiten gebroken, betonwapening die kaal omhoogstak. Tegen de tijd dat ze de grens van hun wijk hadden bereikt, was bijna elk huis dat ze zagen beschadigd.
Ze kwamen bij een punt waar ze niet verder konden rijden. De auto slingerde om gaten in de weg van drie meter diep, en het gebroken glas spatte tegen de ruiten.
‘Stop maar, zei Said. ‘We lopen wel vanaf hier.'”
Abu Laith heeft met zijn fortuin, verdient in de dierentuin, een moskee laten bouwen. Toch wordt hij door IS gezocht, omdat men over hem verteld dat hij alcohol drinkt en niet naar de gebedsbijeenkomst gaat. Hij weet zich te verbergen en ontkomt. De hypocrisie van IS blijkt duidelijk in dit boek wanneer de bevrijders na de bezetting in een door IS geconfisqueerd huis allerlei dingen vinden die zij zelf verboden hadden, zoals kaartspellen, een waterpijp en wufte lingerie.
De leeuwenvader van Mosul is waargebeurd, en wordt in het boek geïllustreerd door een fotokatern in midden. Er zijn drie parallelle verhaallijnen, die elkaar kunstig in de loop van het boek kruisen. Er is Abu Laith (dit is een bijnaam en betekent leeuwenvader), er is Imad, wiens verhaal speelt in de jaren ’70 van de vorige eeuw. Hij is de jonge Abu Laith voordat hij zijn bijnaam kreeg. En er is Hakam, die in Mosul woont en chemicus is. Hij houdt van computerspelletjes. Op ongeveer tweederde van het boek komt daar nog dokter Amir bij, een dierenarts. Hij is degene die het uiteindelijke lot van de dierentuin bepaalt.
Auteur Louise Callaghan is correspondent Midden-Oosten voor de Sunday Times. Zij weet op een prachtige manier weer te geven hoe het leven in de oorlog er aan toe gaat. Veel oorlogsverhalen gaan over moeders die hun zoons naar het front zien vertrekken en vrezen voor hun leven. Zo niet hier. Dit verhaal gaat echter over hoe gewone burgers in een stad de oorlog ervaren. Prachtboek.
—
Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles
