Is muziek Wiskunde?
[Recensie] Boeken over muziek hebben mijn grote voorkeur. Of het nu gaat over muziekjournalistiek, een biografie van een band, artiest of componist, een roman over muziek, korte verhalen, naslagwerken of iets anders. Ik consumeer het liefst de hele dag muzieknoten. Met mijn oren, mijn ogen, mijn hart en mijn gevoel.
Het boek De Luisteraar trok mijn aandacht omdat Klassieke Muziek altijd te kampen heeft met een imagoprobleem. En het vraagt lef om aandacht te verkrijgen voor een muziekstroming die in de opinie geassocieerd wordt met oubolligheid en bejaarden.
Hoewel ik al mijn hele leven over een uiterst gevarieerde muzieksmaak mag beschikken die grofweg kris-kras loopt van ABBA (Ze zijn er weer) tot Zappa (Hij helaas niet meer), bleef mijn interesse van de klassieke muziek beperkt tot de Boléro van Ravel omdat ik daarbij in gedachten Bo Derek op een paard aan mijn seksuele verbeelding voorbij liet draven.
Mijn ouders genoten van de oude Meesters: Mozart, Beethoven en Haydn en eens per jaar luisterde mijn moeder naar de Matthëus Passion van Bach. Omdat je als kind steevast niet naar hetzelfde luisterde als je ouwelui, startte ik mijn liefde voor de klassieke muziek met Varése, Glass, Nyman, Stravinsky en Wim Mertens.
En jaren later luister ik kamerbreed klassiek. Van Andriessen tot Zappa (Daar is hij weer).
Yves Knockaert heeft als auteur van het boek De Luisteraar een doel. Hij hoopt dat hij middels dit boek de klassieke luisteraar kan bewegen naar een andere beleving van klassieke muziek.
Yves was onderzoeker en docent muziekgeschiedenis, muziekfilosofie en nieuwe muziek aan LUCA School of Arts te Leuven. Als auteur publiceerde hij biografieën over Mozart en Schubert, werkte mee aan boeken en tijdschriften en aan Radio 3 Vlaanderen (nu Klara).
De Luisteraar is geen theorieboek en geen didactisch leerboek. Aan de hand van vragen, geeft de auteur middels korte verhalen antwoorden, die de muziekliefhebber zich het vaakst stelt. Kan het orkest spelen zonder dirigent? Waarom speelt de een een stuk een stuk sneller dan de ander? Is muziek Wiskunde?
De uitleg is uitgebreid, vlot geschreven en vergt enige muzikale basiskennis. Toonaard, modus, majeur en mineur. Ja, het wordt allemaal goed uitgelegd en vraagt daarnaast om een behoorlijk ervaren luisteraar.
Het termenregister aan het eind van het boek is als hulpmiddel ingezet voor de talrijke muziektermen die het boek rijk is. En biedt niet overal de gewenste duidelijkheid. Een voorbeeld ter illustratie:
Absolute muziek: Muziek die niet buiten zichzelf verwijst. Synoniem met Abstracte muziek
Abstracte muziek: Muziek die geen concrete referentie aan de buitenwereld bevat, vandaar abstract. Synoniem met absolute muziek.
Daarnaast staat er niet bij alle hoofdstukken (antwoorden op vragen) een verwijzing naar audiomateriaal. Deze verwijzingen naar veelal you-tube-filmpjes zijn aardig maar vragen veel nauwkeurig typewerk om de beelden en geluiden te kunnen oproepen. In mijn ogen zou een you-tube playlist of een Spotifylink naar een afspeellijst gemakkelijker en meer toereikend zijn.
Al met al heb ik dit boek met veel nieuwgierigheid gelezen en een aantal interessante zaken kunnen ontdekken. De ontspanning bij het lezen had ik echter hoger verwacht. Ik geef het boek derhalve twee sterren.
Persoonlijke songtekst:
‘I’ve been hearing symphonies
Before all I heard was silence
A rhapsody for you and me
And every melody is timeless
Life was stringing me along
Then you came and you cut me loose
Was solo singing on my own
Now I can’t find the key without you
I just wanna be part of your symphony
Will you hold me tight and not let go?
Symphony
Like a love song on the radio
Will you hold me tight and not let go?’
(Clean Bandit – ‘Symphony’)
—
Eerder verschenen op Perfecte Buren.
