Knap geschreven novelle
[Recensie] Een verhaal vertellen vanuit een lunchroom aan de hand van herinneringen. Hans Muiderman (auteur van reisverhalen en onder andere Souvenir Utopia, Ik ben hier geboren en Hank & Heinrich) doet het. Met veel oog voor detail en een zorgvuldigheid die raakt. Hij moet in het dagelijks leven wel een goed observator zijn. Overigens onderzoekt hij in al zijn schrijven hoe herinneringen werken. De vraag komt op in hoeverre De lunchroom autobiografisch is. Het gaat onder andere over de hechte band die de hoofdpersoon als kind met zijn opa heeft. Heeft Muiderman misschien door zijn eigen grootvader zo gedetailleerd leren kijken?
Niemandsland
De titel van deze novelle is De lunchroom, maar deze horecagelegenheid heeft in het verhaal slechts een dienende rol. Want zoals de hoofdpersoon zegt, hij gaat juist naar de lunchroom omdat die hem nergens aan herinnert. “De lunchroom als vredelievend niemandsland.”
Het verhaal bestaat uit twee delen: 1. De gang en 2. De ladder. Langzaam ontvouwt zich de ingenieuze plot en wordt het raadsel ontrafeld, met als gevolg een toenemende spanning bij de lezer, middels treffend mooie formuleringen en een boeiende stijl. Een voorbeeld hiervan is de beschrijving hoe de uitvaartbegeleider de moeder van de hoofdpersoon aflegt: “De manier waarop hij met haar lichaam omging leek als een pas de deux, een jonge danser die een oude vrouw tilt en precies weet hij moet doen. Hij verplaatste haar op zo’n vanzelfsprekende manier dat het leek alsof ze deze choreografie samen hadden ingestudeerd.”
Herinneringen
Het verhaal behelst vele overpeinzingen over herinneringen, waarbij automatisch het verschijnsel vergeten aan bod komt. “Stel dat je een herinnering kunt vergelijken met een vorige over dezelfde plek, dan zul je zien dat je bij de eerste herinnering een heleboel over het hoofd gezien hebt. Dat noemen we dan vergeten.”
Componenten
Het raam dat God genoemd werd, de naam Jacob, de aanwezigheid van de ladder, het motief van de jas, de nummering van de hoofdstukken, het zijn de componenten die dit verhaal zijn goed uitgedachte gelaagdheid geeft. Want waar ter wereld bevindt zich bijvoorbeeld een lunchroom die een tafel nummer 68 heeft? Dat dit boek met hoofdstuk ‘Tafel 68’ opent en tevens afsluit is veelzeggend.
Het omslag in grijs met aan beide kanten de schoenzolen van de grootvader waar de hoofdpersoon tegenaan kijkt, straalt ernst uit en dat is passend bij het verhaal. Over de achterliggende betekenis valt te filosoferen. Zo schrijft Muiderman dat herinneringen niet zwart-wit zijn, maar onderhevig aan invloeden en altijd subjectief. “En besef je wel dat een herinnering altijd een vorm van verbeelding is? Wat niet in je herinnering past, vergeet je en wat aan je herinnering ontbreekt, verzin je er gewoon bij.” Het grijs van de omslag zou symbolisch kunnen zijn voor het grijze gebied van de herinneringen.
De lunchroom is een knap geschreven novelle die indruk maakt en tot en met de laatste bladzijde boeit.
—
Voor het eerste gepubliceerd op Bazarow
