Het keizerschap van Augustus en Constantijn
[Signalering] De keizers Augustus en Constantijn waren vernieuwers die het Romeinse rijk fundamenteel van richting deden veranderen. De eerste vestigde na een periode van bloedige burgeroorlogen de monarchale regeringsvorm die in de daaropvolgende eeuwen in grote lijnen ongewijzigd bleef. De tweede legde door zijn actieve steun voor het christendom in de vorm van schenkingen en privileges de basis voor de kerstening van het rijk. Burgersdijk zet in zijn interessante boek de beide heersers naast elkaar. Daarbij ligt het accent op Constantijn, die Augustus op allerlei terreinen navolgde of probeerde te overtreffen. Burgersdijk probeert dit aannemelijk te maken in een aantal casestudies, met deels verrassende en originele invalshoeken. Ze kunnen echter niet allemaal overtuigen.
Zo is het niet aannemelijk dat er een rechtstreeks verband is tussen Augustus’ identificatie met de zonnegod Apollo en Constantijns cultus van Sol Invictus. De ‘opvallende gelijkenissen’ die hij constateert tussen de beide keizers verklaart hij uit de door Augustu gevestigde en onder diens opvolgers gevolgde en uitgebouwde traditie van de ‘uitoefening en presentatie van het keizerschap’. De nadruk ligt daarbij wel eenzijdig op het tweede aspect. Maar het was nu juist een belangrijk aspect van de traditionele uitoefening van het keizerschap, namelijk dat van de keizer als weldoener, waardoor het christendom uiteindelijk de leidende godsdienst in het rijk kon worden.
—
Eerder verschenen in Geschiedenis Magazine
