"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

De meid

Dinsdag, 14 september, 2021

Geschreven door: Marlies Allewijn
Artikel door: Lalagè

Aangrijpende roman van een intrigerende, stoere vrouw

[Recensie] Neeltje Lokerse werd in 1868 geboren in Yerseke. Als tiener begon ze met het werken als dienstbode bij rijke families. Ze zag om zich heen hoe ongelijkheid tussen arm en rijk en tussen mannen en vrouwen tot schrijnende situaties leidden. Al jong had ze het gevoel daar iets aan te moeten doen, maar hoe?

In haar roman De meid zorgt Marlies Allewijn ervoor dat de lezer helemaal kan inleven in die tijd. Neeltje werkt van ’s ochtends vroeg tot ’s avonds laat om het haar mevrouw naar de zin te maken, eerst in Zeeland en later in Amsterdam. Ze verdient een karig loon en heeft niet eens elke week de zondag vrij. Toch leert ze andere dienstbodes kennen. Deze meisjes kunnen zomaar worden ontslagen. Zonder aanbevelingsbrief komen ze niet meer bij een andere familie in dienst. Sommigen belanden in de prostitutie. Neeltje wil zo graag iets veranderen. Langzaam groeit het idee om verhalen op papier te zetten en zo mensen tot nadenken te stemmen. Ze begint te werken aan een roman.

Zoals de meeste jonge meisjes droomt ook Neeltje van de liefde. Ze heeft echter weinig geluk en daarin is ze geen uitzondering. Jonge mannen beloven van alles om met meisjes te kunnen zoenen en meer, maar het komt lang niet altijd tot een huwelijk. Neeltje en vriendinnen van haar voelen zich bedrogen. Sommigen zijn al zwanger geraakt, wat een schande is. Ze raken hun betrekking kwijt, worden met de nek aangekeken en moeten maar zien hoe ze aan eten komen. De mannen komen er makkelijk mee weg. Er is zelfs een wet die het verbiedt om onderzoek te doen naar wie de vader van een kind is. Als dit geen waargebeurd verhaal was, zou ik het overdreven vinden.

Neeltje wordt zo boos dat ze artikelen begint te schrijven over deze kwestie. Ze spreekt mensen aan op hun christelijk geloof. Het is zo hypocriet: zelfs de dominee stuurt haar weg als ze om hulp vraagt, want een fatsoenlijk meisje zou toch nooit in zo’n situatie belanden. Ik voel de woede en onmacht van Neeltje terwijl ik over haar lees.

Boekenkrant

Aan het einde van de negentiende eeuw werd de vrouwenbeweging actief. Neeltje Lokerse heeft zich daar nooit bij aangesloten, maar opereerde op eigen houtje. Ze gaf lezingen in haar Zeeuwse klederdracht, wat veel mensen op de been bracht. Op haar manier heeft ze bijgedragen aan de eerste feministische golf. De meid is een prachtig eerbetoon aan deze bijzondere vrouw.

Eerder verschenen op Lalageleest