"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

De naam van mijn vader

Dinsdag, 24 mei, 2022

Geschreven door: Rindert Kromhout
Artikel door: Jaap Friso

Het talent om zichzelf in de problemen te brengen

[Recensie] Het bezoek dat  Klaus Mann vlak na de oorlog brengt aan het huis in München waar hij is opgegroeid, wordt een enorme deceptie. Het blijkt te zijn gebruikt als Arische kraamkamer; veel pijnlijker kan niet. De schrijver raakt gedesillusioneerd en maakt niet lang daarna een einde aan zijn leven. Een slot dat bekend mag worden geacht en niet geheim hoeft te blijven. Rindert Kromhout schrijft biografische fictie waarin hij dicht bij de levens van zijn personages blijft. In de eerdere Bloomsbury-trilogie over de entourage rond Virginia Woolf veroorloofde hij zich de nodige vrijheden maar in zijn Mann-boeken volgt hij redelijk getrouw de lijn van de gebeurtenissen.

De keuze in het derde en laatste deel over Klaus Mann valt op de reis die de schrijver samen met een Amerikaanse fotograaf aan het einde van de oorlog door Europa maakt om verslag te doen voor een Amerikaanse legerkrant. In gesprekken tijdens de lange autoritten vertelt Klaus over zichzelf en doet hij persoonlijke ontboezemingen die voortborduren op wat we al over hem weten uit Zijn grote talent om zichzelf in de problemen te brengen. Het lukt hem maar niet een serieuze relatie aan te gaan, zelfs niet als hij zijn grote liefde ontmoet.

Dit laatste deel geeft een interessante kijk op de verschillen in belevingswereld van Duitsland aan het eind van de oorlog. Klaus snapt maar niet dat de achterblijvers zo volgzaam zijn geweest. “Wat was er mis met mijn landgenoten dat ze Hitler niet al in de jaren twintig met pek en veren van het continent hadden getrapt”, vraagt hij zich af. Dat wordt gepareerd met de kritiek dat de familie Mann nogal veilig een toevlucht heeft gezocht in de Verenigde Staten. Een Duitse journalist noemt de mensen die bleven ‘innerlijke emigranten’ die het gevecht wel zijn aangegaan. De verhouding tot populistische leiders en latent fascisme is een onderlaag van het boek en een verbinding met actuele discussies. Volgens Erika, de nog uitgesprokener zus van Klaus, had het nazisme in de kiem gesmoord moeten worden en is het onbegrijpelijk dat ook veel intellectuelen de verkeerde kant kozen. De rol van geëngageerde kunstenaars en schrijvers kan volgens haar niet overschat worden.

De naam van mijn vader is het meest politieke deel en een boeiend sluit van deze uitstekende en gedegen trilogie. Natuurlijk gaat het opnieuw over de beroemde vader Thomas die zoveel gewilde en ongewilde invloed heeft op het leven van zijn kinderen. Kromhout slaagt er in om het historische en politieke verhaal te combineren met de persoonlijke zielenroerselen van een getroebleerde kunstenaar. Klaus Mann had zo graag erkenning gehad als schrijver maar hij bleef boven alles de zoon van.

Kookboeken Nieuws

Eerder verschenen op Jaapleest.nl

Boeken van deze Auteur: