Niet zomaar een mens van vlees en bloed
[Recensie] George is bleek en en praat in rare zinnen zoals “Goedemorgen beste medeleerlingen” en “het gaat voortreffelijk met me, dank u zeer”. De leerlingen vinden hun nieuwe klasgenoot vreemd maar zijn ook al weer snel aan hem gewend. “Misschien is hij zo iemand die oersloom lijkt maar ongelooflijk begaafd is,” zegt Dan, de ik-persoon in De nieuwe jongen van David Almond.
Hans Christian Andersenprijs winaar David Almond is auteur van een hele trits doorgaans filosofische en gelaagde jeugdboeken die het tegenovergestelde zijn van toegankelijk. Verrassend dan ook dat Almond met een boek voor jongere lezers komt dat in eerste instantie ongecompliceerd overkomt. Een chronologisch verteld verhaal over hoe de klas en school omgaat met die wat merkwaardige nieuwe jongen. De kinderen merken al snel dat er iets bijzonders met George aan de hand is. Hoezo kan hij zo goed hoofdrekenen en bij het voetballen alle tegenspelers in de luren leggen? Bovendien gaan volwassenen nogal omslachtig met hem om en heeft hij een begeleidster die aantekeningen maakt. Niet zomaar een mens van vlees en bloed dus, en dat blijkt hij ook niet te zijn.
George kan uit elkaar gehaald worden en weer in elkaar gezet. Een experiment dat bij de kinderen toch nog wel hard aankomt want hij is inmiddels een van hen geworden. ‘Wat je ook bent, je hoort bij ons’, zegt Dan, bij wie de robotjongen thuis op visite komt. Zijn klasgenoten ontfermen zich over George en het verhaal ontvouwt zich tot een thriller met een toch nog onverwachte afloop.
Almond schreef een verrassend boek over computertechnologie maar misschien nog wel meer over empathie en de vraag wat het betekent om mens te zijn. Tijdens een les wordt geconstateerd dat iedereen hetzelfde in elkaar zit: armen, benen een hoofd. Eigenlijk doodeenvoudig maar toch: wat een variatie en complexiteit. “We zijn een zaal vol heel mysterieuze schepsels”, zegt een leerling. Daar komen de bespiegelingen van Dan en zijn beste vriend Maxie over hun leven op school bij. Met zoveel woorden vragen ze zich af wie er nou eigenlijk een robot is. Zij gaan immers iedere dag maar weer naar school, volgen als een soort slaven orders op en houden zich aan de regels. “We zijn toch zeker zelf gestoord zoals we iedere ochtend als zombies weer naar school gaan.”
Daar komt uiteindelijk toch de thematiek van Almond naar voren: wie zijn we en hoe verhouden we ons tot elkaar. Dit keer laagdrempelig opgeschreven met een geestige en sprankelende ondertoon. De gedachtenkronkels en dialogen zijn vaak een beetje vreemd, maar wel lekker. En dat is eigenlijk een prima samenvatting van De nieuwe jongen. Kleine kanttekening: de knullige illustraties die niets toevoegen behalve dat de bionische ogen van George en de huidskleur van Maxie in beeld komen.
—
Eerder verschenen op Jaapleest
