Het verborgen leven van Elisabeth Andersen
[Recensie] In de Tweede Wereldoorlog waren in Nederland Duitse Joden ondergedoken die voor de nazi’s waren gevlucht. Zo ook antropoloog Werner Muensterberger. Hij leerde in 1942 de jonge, nog onbekende actrice Annie de Bruijn (1920-2018) kennen. Ze werden verliefd en Annie huurde een huis, waar Werner kon onderduiken en waar ze samenwoonden. Zij bleef acteren, omdat zij en Werner eten moesten kopen. Ook wilden ze voorkomen dat zij in de Arbeitseinsatz naar Duitsland moest en dat Werner dan ontdekt zou worden. Ze hoefde geen lid van de Kultuurkamer te worden, maar werd na de oorlog in de toneelwereld beschouwd als ‘doorspeelster’, en kreeg in Amsterdam geen werk meer.
Werner bedacht voor haar de artiestennaam Elisabeth Andersen. Hun liefdesrelatie duurde tot hij in 1947 naar de Verenigde Staten vertrok. Brigit Kooijman heeft urenlang intiem met Andersen gesproken over haar leven en haar liefdes, vandaar de titel. Andersen dacht dat Kooijman een biografie zou schrijven en schrok toen bleek dat het boek bijna helemaal over de oorlog en haar relatie met Werner ging, over de angst die hun leven beheerste, en over de eerste jaren na de oorlog toen ze samen van de vrijheid genoten en Andersen een van Nederlands grootste actrices werd. Het werd een conflict, waarvan dit boek het resultaat is, dat daardoor meer een journalistieke vorm heeft gekregen dan de literaire non-fictie waartegen Andersen bezwaar had gemaakt.
—
Eerder verschenen in Geschiedenis Magazine
