Waarom mensen hun land verlaten om elders een beter leven te beginnen
Korte inhoud
[Recensie] 1897, De Klinge, Louis D’Hondt leidt een rustig leventje en werkt in de smidse van zijn vader, die hij later van hem zal overnemen. Maar dan krijgt Louis problemen en beslissen zijn ouders om hem naar Amerika te sturen. Amerika is voor Louis het land van de grote dromen, waar hij auto’s zal bouwen en rijk zal worden. In Antwerpen vindt hij werk als paardenverzorger op een vrachtschip die richting Amerika vaart. Op deze manier hoeft hij de dure overtocht niet te betalen. Eenmaal in Amerika gaat hij zijn dromen achterna, maar zal hij deze kunnen waarmaken?
2018, in Monrovia wonen Samuel en zijn zus Ellen in de sloppenwijken. Om te overleven aanvaardt Samuel allerlei klusjes en gaat Ellen in de prostitutie. Maar ze willen een beter, respectvoller leven en besluiten hun land Liberia te verlaten. Ze gaan op weg naar Engeland, waar ze hopen op een beter leven. Rose, de vriendin van Ellen besluit met hen mee te gaan. De weg is lang en vol hindernissen. Ze ontmoeten mensenhandelaars en ontsnappen maar net uit hun klauwen. Zullen ze wel ooit in Engeland toekomen?
Conclusie
De oversteek werd geschreven door het schrijversduo Dirk Bracke en Herman Van Campenhout. Het is hun vijfde boek samen, maar beiden hebben zelf ook eigen boeken geschreven. Dirk Bracke begon zijn carrière als auteur met het publiceren van kort verhalen in de Vlaamse Filmpjes, waarna in 1993 zijn debuut Steen verscheen. Verscheidene van zijn boeken werden verfilmd, zoals Het Engelenhuis als Bo en Black en Back verfilmd door Adil El Arbi en Bilall Fallah als Black. Hij doet steeds uitgebreid onderzoek alvorens hij begint met het schrijven en dit kan je als lezer merken aan de journalistieke toets in zijn boeken. Herman Van Campenhout begon net als Dirk met het schrijven van kortverhalen in de Vlaamse Filmpjes, waarna hij ook in 1994 zijn eerste boek publiceerde Pets Ginz. Ondertussen schreef hij reeds een dertigtal boeken. Sinds 2011 schrijven Dirk en Herman af en toe samen.
Zowel de cover, backcover als de korte inhoud van De oversteek sprak mij onmiddellijk aan: landverhuizers, Red Star Line, gelukzoekers, …. het spreekt bij mij enorm aan op de verbeelding en ik was dan ook zeer benieuwd naar dit boek.
Eigenlijk bevat De oversteek twee naast elkaar lopende verhalen die op het einde samenkomen. Enerzijds is er het verhaal van Louis die naar Amerika gaat op zoek naar geluk, maar hij blijft aan Vlaanderen en zijn ouders denken en keert uiteindelijk als rijk man terug naar zijn geboortedorp. Anderzijds is er het verhaal van Samuel en Ellen die in een ander continent en periode afspeelt. Beide verhalen hetzelfde thema en komen uiteindelijk samen.
De oversteek is een Young Adult verhaal, maar gezien het bepaalde zeer expliciete gruwelijke scènes bevat zou het in de bioscoop zeker en vast het ‘knt-label’ (+16 jr) op gekleefd krijgen. Zware thema’s zoals verkrachting, prostitutie worden niet geschuwd door de auteurs, waardoor het boek minder geschikt is voor de jongere ‘Young adult’ lezers. Anderzijds is het boek geschreven in eenvoudige, duidelijke taal, die dan weer iets te eenvoudig lijkt voor de oudere Young adult lezers. Het is dus moeilijk te bepalen welk doelpubliek de auteurs voor ogen hadden.
Door de eenvoudige schrijfwijze was er ook weinig diepgang en miste ik bepaalde emoties bij de hoofdpersonages. Het geheel bleef oppervlakkig en de personages leken gevoelloos. Aanvankelijk leek er niet veel te gebeuren in beide verhalen, gezien er weinig onverwachte plotwendingen waren en veel was redelijk voorspelbaar. De tocht van Louis zit vol met toevalligheden waardoor het niet altijd geloofwaardig was, het leek wel een makkie om van Vlaanderen naar Amerika te gaan eind 19e eeuw en dit kan ik mij toch maar moeilijk voorstellen.
Aan het verhaal van Samuel en Ellen werd meer aandacht besteed en de auteurs hebben hier diepgaand onderzoek verricht, alle ontberingen waar vluchtelingen mee te maken krijgen komen aan bod: de barre tocht, honger, moeilijke grensovergangen, mensenhandelaars, … . Bovendien is het een actueel thema, Europa wordt overstelpt met vluchtelingen en gelukzoekers. Tieners zullen het zeker een interessant onderwerp vinden en veel uit kunnen leren. Tegenwoordig zien ze vaak de beelden van de bootvluchtelingen in Italië en Griekenland, maar weten niet van waar zij komen, waarom zij komen en wat zij hebben meegemaakt.
Dirk en Herman vertellen hier het volledige verhaal: te beginnen met waarom mensen hun land verlaten om elders een beter leven te beginnen, hoe ze geld vinden voor hun tocht, de helse tocht naar Europa en hoe ze het uiteindelijk moeten zien te redden in hun nieuwe land. Ik denk dat De oversteek veel jonge lezers aan het nadenken zal zetten en zal boeien.
De uiteindelijke plot, hoe beide verhalen samenkomen is weer gestoeld op toevalligheden, waardoor het voorspelbaar werd en ik toch wat op mijn honger bleef zitten. Jammer genoeg verklapt de korte inhoud op de achterflap ook nog eens een stukje van de uiteindelijke plot, waardoor deze helemaal geen verrassing meer is.
Oordeel
Uiteindelijk heb ik een dubbel gevoel over De oversteek. Enerzijds is het te eenvoudig geschreven voor jongeren vanaf 16 jaar, anderzijds zou ik het niet aanraden aan lezers jonger dan 16 jaar gezien de inhoud nogal gruwelijk en hard kan zijn. Ik miste ook de spanningsboog naar de uiteindelijke plot. Het verhaal van Samuel en Ellen is compleet en zal jongeren een andere kijk geven op vluchtelingen en wie ze zijn, wat ik alleen maar kan promoten, gezien ik jarenlang als vrijwilliger met vluchtelingen heb samengewerkt. Maar dan is er het verhaal van Louis vol met toevalligheden waardoor hij op een zeer snelle en makkelijke manier in Amerika geraakt. Ik kan mij niet voorstellen dat het zo simpel was. Misschien had één goed uitgewerkt verhaal, die van Samuel en Ellen, hier beter geweest? Drie sterren voor De oversteek.
—
Eerder verschenen op Perfecte Buren
