"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

De overtreding

Zaterdag, 13 juli, 2019

Geschreven door: Karsten Gilhuis
Artikel door: Henk Vlaming

Moord die reeds tientallen jaren gistte

[Recensie] De legal thriller is het domein van buitenlandse kanonnen als John Grisham en David Baldacci. Zij hebben nu gezelschap gekregen van Karsten Gilhuis, een schrijver van Nederlandse bodem. De overtreding is zijn schrijversdebuut, een misdaadroman zoals de cover belooft. Centraal staat een ogenschijnlijk zinloze moord in een snackbar. De moordenaar laat zich rustig arresteren. Zijn toekomst ligt in handen van de rechterlijke macht en zijn advocaat.

Worstelen en knokken

De schrijver laat zien dat de ontwrichting die de daad veroorzaakte, reeds begon ver voor de moord. Gilhuis is rechter in het dagelijks leven en dat laat hij merken ook. Hij neemt zijn lezers mee in de achterkamertjes van de rechtspraak. Daar worstelen rechters met hun maatschappelijke rol en knokken advocaten om spraakmakende zaken. Alleen al dat bijzondere inkijkje achter de toga’s maakt De overtreding de moeite waard. Je gelooft Gilhuis als hij beschrijft hoe een gedagvaarde chauffeur zijn autoband als bewijsmateriaal meeneemt naar de rechtbank.

Huwelijkse teleurstelling, verslindende ambitie

Gilhuis laat het echter niet bij tikkende hamers, cynische advocaten en miskende verbalisanten. Hij dringt diep door in de vele personages die het boek rijk is. De lezer wordt deelgenoot van levensgebeurtenissen, strubbelingen, angsten en verlangens. Huwelijkse teleurstelling, verslindende ambitie en pensioenverveling worden logisch, zo herkenbaar schrijft Gilhuis erover.

Zo komt hij tot zijn punt: omstandigheden drijven je tot beslissingen die niet alleen jezelf, maar ook anderen raken. De ene keer gaat het over liefde, de andere keer over wraak. Rechter, advocaat, slachtoffer of verdachte, ze zijn daarin allemaal gelijk.

Frisse vertelstijl en hoog tempo

Ondanks deze diepgang verveelt De overtreding geen moment, met dank aan de frisse vertelstijl. In hoog tempo schakelt Gilhuis van het ene naar het andere personage. Ver weg blijft hij van gortdroog juridisch gedoe, terwijl hij het karakter van de rechtbank en de advocatuur prima beschrijft.

Toch heeft het sterke gegeven een manco. De thrill is ver te zoeken en de misdaad hangt er een beetje bij. De schokkende onthullingen missen de kracht van een vuistslag die je de adem beneemt.

Verhaallijnen als balonnen

Dat komt ervan als je geen centraal hoofdpersoon hebt met wie de lezer zich vereenzelvigt. De lezer gaat van de een naar de ander, allemaal even interessant, alles prima te volgen. Maar deze aanpak leidt ook af. De vele verhaallijnen zijn als ballonnen die tegelijk worden opgelaten. Indrukwekkend, maar welke springt eruit? De overtreding mist een dominante verhaallijn die de lezer door het boek gidst en die betekenis geeft aan de gebeurtenissen.

Dit atypische verhaal is anders spannend dan de meeste misdaadverhalen. Je leest het beslist uit, maar het gelukzalig verzadigde gevoel aan het einde komt niet. Desalniettemin is het een mooi debuut – goed geschreven, boeiend, goed te volgen – dat drie sterren verdient. Plus een halve ster voor de originaliteit en het lef om het anders te doen.

Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles