"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

De paradox van geluk

Vrijdag, 8 februari, 2019

Geschreven door: Aminatta Forna
Artikel door: Lalagè

[Recensie] Op de Waterloo Bridge in Londen botsen twee mensen tegen elkaar op. De ene is Jean, oorspronkelijk Amerikaanse, onderzoeker naar vossen in de stad. De andere is Atilla, een lange Ghanese psychiater die in Engeland is voor een conferentie over PTSS. Toevallig komen ze elkaar later nog eens tegen en leren ze elkaar kennen. Dit wordt geïllustreerd door veel flashbacks naar korter en langer geleden, waardoor je als lezer steeds meer over hun leven te weten komt.

Naast het vossenonderzoek verdient Jean haar brood door stadstuintjes voor anderen te ontwerpen. Ze had zich namelijk een beetje verrekend in de kosten van het wonen in Londen. Toch heeft ze een huis gevonden met een dakterras, wat ze zorgvuldig heeft ingericht met bloemen en planten en waar ze zelfs groenten verbouwt. Aminatta Forna gebruikt veel details om haar vertelling kleur te geven. Ik vind het fijn om te lezen over alle dieren die in de stad leven: naast de vossen zijn er vogels, huisdieren en insecten.

Atilla reist veel om lezingen te geven over zijn ervaringen met de behandeling van mensen met oorlogstrauma’s. Door zijn Afrikaanse wortels heeft hij een andere kijk op het leven dan veel collega-psychiaters, wat mooie filosofische gedachten oplevert. Als hij dan toch in Londen is voor het congres, zoekt hij zijn oude vriendin Rosie op, die dement is. Ze is nogal van slag omdat haar vaste verzorger is ontslagen. Ook krijgt Atilla telefoon van zijn nicht, die in het ziekenhuis ligt. Ze kon zo snel geen opvang regelen voor haar zoon Tano, die daarom in een pleeggezin werd geplaatst en toen is weggelopen. Na twee dagen wordt er een zoektocht op touw gezet met behulp van Jean en allerlei straatvegers en hotelmedewerkers die ze kent. Die helpen haar namelijk met het observeren van de vossen voor haar onderzoek.

In de terugblikken gaat het over Atilla’s herinneringen aan het lospraten van gekidnapte mensen. Ik vind dit ingewikkeld en begrijp niet alles, maar het boeit me ook niet zo. Wel vind ik het leuk dat Atilla met een oude vriend altijd Esperanto praat, omdat ze verder niemand kennen die deze taal spreekt.

Hereditas Nexus

Jean kijkt terug op haar leven in Amerika met haar ex-man en zoon, toen ze onderzoek deed naar coyotes. De overeenkomst tussen toen en nu is dat mensen bang zijn voor de dieren en ze willen doden, terwijl Jean probeert duidelijk te maken dat dat ten eerste een onbegonnen zaak is en ten tweede niet nodig. De dieren komen naar de stad, omdat ze daar eten kunnen vinden. Dus de eenvoudigste manier om minder dieren in de stad te krijgen is je rommel opruimen. Het is natuurlijk ook een ethische kwestie: moeten de dieren altijd het onderspit delven als mensen er last van hebben?

De structuur van De paradox van geluk is complex. Hoewel het verhaal in het heden maar anderhalve week omvat, gebeurt er een hoop en komen er veel personen in voor. Het is als lezer opletten geblazen, want veranderingen in perspectief, tijd of plaats worden niet altijd duidelijk aangegeven. Wel heb ik meteen al het vermoeden dat er tussen Jean en Atilla iets bijzonders is en dat maakt nieuwsgierig. Langzaam komen hun levenslessen tevoorschijn en het einde is ontroerend. Het duurt even om erin te komen, maar uiteindelijk geniet ik ervan om te lezen over deze mooie mensen.

Eerder verschenen op Lalagè leest

Boeken van deze Auteur:

Het huis met de schaduw

De paradox van geluk

De paradox van geluk