Stuurloos in een vijandige wereld
[Recensie] Kansloos, noemt een vriend van Bobby Western, een vrouw die een oogje op Bobby heeft. Hij is verliefd op zijn zus, erger nog, zij is dood. Het mag duidelijk zijn, de hoofdpersoon uit De passagier is een echt Cormac McCarthy-personage. Een stuurloze man in een vijandige wereld.
Toen de inmiddels 89-jarige schrijver McCarthy begin dit jaar aankondigde met twee nieuwe romans te komen, was dit een grote verrassing. McCarthy, bekend van zijn succesromans de Grenstrilogie, Meridiaan van Bloed en Geen land voor oude mannen, werd geacht uitgeschreven te zijn, na de verfilming van zijn laatste roman, De Weg zestien jaar geleden.
Amerika´s meest gelauwerde schrijver
Naar verluidt maakte een van Amerika´s meest gelauwerde schrijvers al een begin met de twee aangekondigde romans in de jaren tachtig van de vorige eeuw, nog voor het grote succes van het eerste deel van de Grenstrilogie, Al de mooie paarden. Onlangs verscheen de eerste nieuwe roman De passagier
Verongelukt vliegtuig
De passagier begint als een thriller. Diepzeeduiker en voormalig autoracer Bobby Western onderzoekt een verongelukt zakenvliegtuig op de zeebodem. De stoffelijke overschotten van negen passagiers en de piloten zitten nog op hun plaats. Wat ontbreekt zijn de black box en een passagier. Voor Bobby begint daarmee een Kafkaëske reeks gebeurtenissen.
Al snel krijgt hij bezoek van onduidelijke overheidsdienaren met vragen over het vliegtuig. Daarmee begint een continue geschiedenis van vervolging om een hem onduidelijke reden. Hij duikt onder bij vrienden en kennissen in vooral het Zuiden van de Verenigde Staten.
Bobby heeft een wetenschappelijke achtergrond. Hij studeerde ooit natuurkunde, zijn vader maakte deel uit van de geleerden die onder Oppenheimer de atoombom ontwikkelden in de Tweede Wereldoorlog. Zijn zus Alicia was een geniaal wiskundige. Waarom Bobby na de dood van zijn ouders kiest voor een loopbaan als racer en diepzeeduiker is onduidelijk.
Erfenis
Geld lijkt hij zeker in het begin in overvloed te hebben uit de erfenis van zijn ouders. Na de eerste tientallen pagina´s verandert de roman van een thriller in een echte McCarthy-roman uit zijn eerder schrijversjaren. De dialogen met zijn vrienden behelzen soms filosofische vraagstukken, soms natuurkundige. Van deeltjesfysica tot religie.
Verwarrend zijn de hallucinerende stukken waar de schizofrene Alicia discussieert met de Kid, een half menselijk wezen. Zeker als tegen het einde van de roman de Kid ook Bobby ontmoet. De dialogen, ook die tussen Bobby en zijn vrienden, bestaan uit veelal korte zinnen. Soms diepgaand, soms oppervlakkig. Ze vragen veel van de lezer. Waar gaat de roman naar toe, is vaak de vraag. Een duidelijke structuur, zoals in zijn succesromans, ontbreekt. Toch dwingt de McCarthyeske stijl tot doorlezen.
Zelfmoord
“Veel mensen zouden eigenlijk liever dood zijn”, zegt Bobby op een gegeven moment, “maar ze willen niet sterven”. Dood zijn is het ontsnappen aan de ellende van het bestaan. Nog zo eentje, de dood van een vrouw is altijd een groot drama, die van een mooie vrouw een echte ramp. Dit naar aanleiding van de zelfmoord van Alicia
Na de laatste pagina´s rest de conclusie dat McCarthy een waardevol werk heeft toegevoegd aan zijn oeuvre. Het is op een eigen manier een ideeënroman. Waartoe het echt moet leiden, wachten we nog even af. In december verschijnt Stella Maris. Misschien dat dan meer structuur in het verhaal komt.
—
Voor het eerst gepubliceerd op Bazarow
