Wandaden van een dynastie
[Signalering] Wie De Romanovs leest als een standaardwerk over de geschiedenis van Rusland wordt teleurgesteld. Dat is het boek niet, en het is ook geen bundel biografieën van de tsaren en tsarina’s die van 1613 tot 1918 Rusland regeerden. De Romanovs vertelt de geschiedenis van Rusland aan de hand van de (wan)daden van de dynastie die zich 300 jaar, niet gehinderd of gestuurd door volkswil of volksinvloed, als eigenaar van Rusland heeft gedragen. De lezer maakt in detail kennis met de onbeheerste, wrede en wellustige manier waarop de Romanovs leefden en bestuurden. Minnaars en minnaressen in alle soorten en maten passeren de revue, met hun invloed op de beslissingen van de tsaar of tsarina, wiens of wier bed zij deelden. Een boek over sadisten en erotomanen, maar ook over liefhebbers van kunst en literatuur, en over heersers die hun land moderniseerden. Soms waren al die eigenschappen zelfs in een tsaar of tsarina verenigd.
Het boek wekt dubbele gevoelens. Het is meeslepend en voert – uitstekend gedocumenteerd – de lezer binnen in een onvoorstelbare wereld, maar het zal kenners van de Russische geschiedenis ook irriteren. Zo herkent de lezer Catharina de Grote als de intellectuele tsarina die van mannen en kunst hield en correspondeerde met Voltaire, maar leest niet dat ze na diens dood zijn belangrijke bibliotheek kocht, en zorgde dat die intact bleef en in St. Petersburg nu nog geraadpleegd kan worden. En Sebag Montefiore vertelt wel dat en waarom tsaar Alexander I en zijn moeder Napoleon afwezen als echtgenoot voor hun zuster Anna, en dat die vervolgens met de Nederlandse kroonprins trouwde, maar niet waarom Alexander dat huwelijk wilde. We lezen niets over de interessante relatie tussen de tsaren Alexander en Nicolaas I en hun Nederlandse zwager de latere koning Willem II. Desondanks een razend knap boek dat je in een ruk uitleest maar je wel achterlaat met twijfels aan de soms wel erg selectieve keuzes van de auteur.
—
Eerder verschenen in Geschiedenis Magazine
