"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

De schilders van de Biesbosch

Donderdag, 19 mei, 2022

Geschreven door: Wim van Wijk, Pieter Jorissen
Artikel door: Evert van der Veen

Impressies van een nationaal park

[Recensie] In de 19e en het begin van de 20e eeuw groeide de belangstelling onder  schilders voor de natuur in ons land. Ook de Biesbosch oefende kunstzinnige aantrekkingskracht uit om op doek vast te leggen zoals in dit boek De schilders van de Biesbosch op sfeervolle wijze zichtbaar wordt. Het boek begint met een korte historische terugvloed waarbij de Elisabethvloed uit 1421 ter sprake komt waardoor de Biesbosch is ontstaan. Het gebied is vanouds moeilijk ontoegankelijk maar boeide wellicht juist daardoor om er in door te dringen en sprak daarom tot de verbeelding van schilders.

Molens, water en boten zijn onderwerpen die op veel schilderijen terugkeren omdat ze dit gebied zo typeren. Ook buitenlandse schilders als Joseph Mallord en William Turner weten de Biesbosch te vinden. Van Turner is er een sfeervol schilderij van de Dordtse pakketboot bij windstilte uit 1818.

Jan van Goyen schilderde in 1645 het tolhuis bij de Merwede. Het is een karakteristiek gebouw waarvan men betwijfelt of het als tolhuis heeft dienst gedaan. Het lijkt meer een wachtpost die functioneerde als redoute om naderende Spanjaarden te signaleren.

Er zijn in “De schilders van de Biesbosch” vrij veel schilderijen uit de 20e en 21e eeuw afgebeeld zoals de zonsondergang uit 2021 van Rutger van Bruggen die prachtige kleuren heeft. Het schilderij van kleine afmetingen lijkt wel een foto. Diverse schilders hebben echt een eigen opvallende stijl zoals zichtbaar wordt in het schilderij de Alloysehoeve van Ernst van Dalen uit 1970 en in het werk van Paul Peet die een wat mystieke stijl heeft en daarom een ‘dromer in lijnen, kleuren en beelden’ wordt genoemd. Opvallend is ook het werk van Richard van den Dool die een vloeiend kleurgebruik heeft met fraaie details.

Heaven

Uiteraard komen de landelijke vergezichten in vele schilderijen naar voren met water, riet en bomen. Karakteristiek voor het gebied is het schilderij de ‘maaiers’ van S. Wijnhoven (ongedateerd) en het schilderij ‘avond in de Biesbosch’ van Marinus Reus uit 1900 dat opvalt door zijn donkergroene kleuren. Gerard Bos schilderde in 1910 een griendaak geladen met rijshout, die fraai in het water wordt weerspiegeld. Een man loopt met rijshout de loopplank op en zo is dit schilderij een treffend beeld van een voorbije tijd en bedrijvigheid.

De schilders van de Biesbosch vertolkt de eigen sfeer van dit boeiende gebied en verschijnt in een reeks kunstboeken met delen over onder andere De Ploeg, Drente, de IJssel, Veluwezoom, Duin- en Bollenstreek, Limburg en de Vechtstreek.

Wim van Wijk groeide op in de Biesbosch. Pieter Jorissen werd dicht bij de Biesbosch geboren en is eigenaar van een kunst en antiek handel en is specialist in de schilderkunst van de 19e en 20e eeuw bij het programma Tussen Kunst en Kitsch.

Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van alles