Een buitengewone en bizarre verkiezingscampagne
Terwijl een van de hoofdrolspelers zijn verlies nog altijd niet wil toegeven geeft Pieter Uittenbogaard ons in De slag om het Witte Huis alvast een terugblik op de campagne voor de Amerikaanse presidentsverkiezingen die vanwege de pandemie en de rassenrellen in een bijzondere crisissfeer verliep.
[Recensie] Van Iowa tot Wisconsin is de ondertitel van Uittenbogaards bijzonder boeiende chronologische verslag van een campagne die nog lang van invloed zal zijn op de Amerikaanse politieke verhoudingen. Het begint allemaal in Iowa, al in het voorjaar van 2019, omdat daar op 3 februari 2020 de eerste voorverkiezingen worden gehouden. Voor de Democraten hebben zich in totaal 28 kandidaten gemeld. Uiteindelijk wint Buttegieg nipt van Sanders, die wel de meeste stemmen maar niet de meeste gedelegeerden wint. Warren komt op de derde plaats en Biden komt niet verder dan 13% en zes gedelegeerden.
Uittenbogaard ging in Iowa mee met op campagne met inmiddels totaal vergeten kandidaten als Eric Swalwell en Wayne Messam. In zalen en zaaltjes, op pleinen en in huiskamers presenteren de kandidaten zich en lopen de leden van de Democratische partij zich warm voor de verkiezingen. We zien een levendige democratie met een grote betrokkenheid van kiezers en debatten die over de inhoud gaan. Maar dat gaat snel veranderen. Na de primaries in Iowa gaat de coronacrisis de campagne overheersen en het politiegeweld dat de aanleiding is voor de Black Lives Matter beweging. De democratie aan de basis, zoals Uittenbogaard die ons in zijn eerste deel laat zien, komt niet meer terug.
Trump op verlies
De directe verslaggeving vanuit Iowa zien we in de rest van het boek helaas ook niet meer terug. We moeten het verder doen met heel veel persstemmen en enkele zoom-gesprekken. Het verhaal verschuift naar het landelijke platform, de Twitter-storm van Trump en de beheerste reacties van Biden. Trump’s uitspraken en tweets blijken nog schandaliger, leugenachtiger en dommer dan we het afgelopen jaar in de Nederlandse media hebben kunnen lezen. Biden’s ingehouden reacties doen vermoeden dat er heel wat is gebrainstormd in zijn campagnestaf. Uittenbogaard is duidelijk een fan. Hij laat geen twijfel bestaan over zijn hartgrondige afkeer van Trump. Ik vind het wel jammer dat we met uitzondering van een paar reacties uit Wisconsin die hij via zoom-sessies krijgt weinig zien van de locale campagne van de Republikeinen zoals we de Democraten in Iowa in actie hebben gezien. Komt dat tekort enkel op rekening van de coronacrisis?
Vriend van de politie
In de loop van het voorjaar wordt duidelijk dat Trump de coronacrisis niet in de hand heeft. Hij komt met de meest bizarre uitspraken en leugens. Het ‘Chinese virus’ kan hem de kop gaan kosten, zoveel wordt in de loop van het jaar duidelijk. Daarbij komt het politiegeweld, de dood van George Floyd en de opleving van de Black Lives Matter beweging. Maar juist die crisis geeft Trump weer de kans om een mogelijk verlies vanwege corona om te zetten in winst door de ‘law-and-order’-kaart te spelen. Hij wint de steun van agenten die onder druk komen te staan. Bij een van zijn campagnebijeenkomsten nodigt bij een politieman op het podium en zegt: “He knows I love the cops”. Biden moet op dit punt heel voorzichtig laveren tussen linkse democraten die willen bezuinigen op de politie en meer gematigde partijgenoten die het vernielen en plunderen van de relschoppers in Portland en Kenosha beangstigend vinden.
Steun voor een concurrent
De slag om het Witte Huis biedt geen diepgaande analyse van het verval van de Amerikaanse democratie. Het is vooral een journalistiek verslag, voor het grootste deel helaas op afstand geschreven. Met de nodige details die niet allemaal zijn doorgedrongen tot de Nederlandse media. Bijvoorbeeld over de steun van de Republikeinen voor rapper Kanye West, partner van Kim Kardashian, die zich ineens ook als presidentskandidaat aandient. Daarvoor heeft hij in alle staten ondersteuning nodig. Republikeinen helpen hierbij in de hoop zo zwarte stemmen weg te kunnen houden van Biden. Het plan mislukt. Ook de hardnekkige pogingen om het stemmen per post te frustreren mislukken. Aan de kant van Biden mengt Obama zich heel actief in de strijd. Het is tamelijk uniek dat een oud-president zo nadrukkelijk de strijd aangaat voor een opvolger. De Democraten hebben kennelijk toch grote zorgen gehad over de kansen voor Biden.
“Zonder Joe zou ik hier niet staan“
Wat ik overigens niet wist is dat Biden vroeger gestotterd heeft. Dat kan zijn haperingen verklaren als hij spreekt, meer dan de vijandelijke vermoedens dat hij te oud is, zijn hoofd er niet bij kan houden of al bijna dement. Op de Democratische Conventie haalt Biden een dertienjarige jongen op het podium die Biden zijn leermeester noemt bij het te boven komen van zijn handicap: “Without Joe Biden I wouldn’t be talking with you today”. En zoiets gaat er natuurlijk wel in bij de fans.
Het zijn deze details die het vlot geschreven verslag van Uittenbogaard heel aardig en interessant maken ondanks de overmaat aan absurde tweets van Trump. Je moet overigens wel Engels kunnen lezen, want in de haast het boek op de markt te brengen heeft de auteur geen enkel citaat vertaald. En behalve die vele vreselijke tweets en de pogingen van de andere zijde om daarop nog enigszins verstandig te reageren, staat het boek vol met onvertaalde citaten uit de Amerikaanse media. Maar voor de gemiddelde, in de Amerikaanse politiek geïnteresseerde lezer zal dat geen probleem zijn.
—
Eerder verschenen op Sargasso
