Aangrijpend en boeiend tegelijk
[Recensie] De stad van heimwee is het vervolg op Het land van heimwee, een boek dat Patty Harpenau enkele jaren geleden schreef. Jammer genoeg heb ik die niet gelezen; ik vermoed dat het zou hebben geholpen om wat makkelijker in het verhaal te komen. Nu werd ik in het diepe gegooid van deze, op ware gebeurtenissen gebaseerde, geschiedenis over drie families die onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn.
De eerste verhaallijn gaat over Rachel Samuel, die op het punt staat haar familiegeschiedenis in de vorm van een roman te publiceren, als ze de beschikking krijgt over informatie die alles op zijn kop zet. De andere verhaallijn volgt Dolf Hoffman, een zoon van fascistische ouders, die in Argentinië woont en opgroeit binnen een nazistische gemeenschap. Hij verafschuwt zijn omgeving zodanig dat hij met vervalste papieren naar New York vlucht. Het plan is dat hij, eenmaal daar aangekomen, een boek zal schrijven over zijn afkomst. Maar al snel blijkt dat dit nog niet zo’n gemakkelijke opgave is. Bovendien vermoedt hij dat zijn vader er alles aan zal doen om publicatie te voorkomen. Dolf, die vrienden maakt onder zijn schuilnaam Max Müller, voelt zich in tweeën gespleten en durft alleen aan zijn uitgeefster openheid van zaken te geven. Die heeft echter haar eigen redenen om Dolf in onwetendheid te laten over wie zij eigenlijk is.
Ik heb de tijd genomen om dit indrukwekkende verhaal tot me door te laten dringen en dat lukte tegen het einde eigenlijk pas goed. Bij aanvang worden er vele personages geïntroduceerd, waarvan sommigen slechts vluchtig voorbijkomen en niet lang genoeg in beeld blijven om ze te onthouden. Toch komen ze weer langs en dan moet je bedenken wie het ook al weer waren. Ook kwam ik er soms verderop in een alinea pas achter wie nu eigenlijk aan het woord was, waardoor ik het nogmaals moest lezen om het plaatje kloppend te krijgen. Tel daarbij de nodige terugblikken op en stukken die verteld worden door een boek of een pen, en je hebt de ingrediënten voor verwarring bij elkaar. Dat is zonde, want De stad van heimwee ontvouwt zich als een mooie puzzel en bevat zoveel lagen dat het eigenlijk nog een keer gelezen zou moeten worden.
Patty Harpenau heeft zich goed ingeleefd in de hoofdpersonages, maar houdt ook de nodige afstand in acht. Ze kijkt vanuit een helicopterview mee en beschrijft gedetailleerd wat er gaande is; de conclusies laat ze voor de lezer zelf. Sommige mooie zinnen stemmen echt tot nadenken. Zo denkt Dolf op een gegeven moment na over het begrip heimwee. ‘Heimwee is het verlangen naar huis. Hemelwee het verlangen om thuis te zijn bij jezelf.’ Dat zijn kleine pareltjes die je toegeworpen krijgt tijdens het lezen. Patty Harpenau laat zowel schoonheid als wreedheid toe in De stad van heimwee. En het past.
Ik vond het boek ingewikkeld, aangrijpend en boeiend tegelijk. Even vlot weglezen is er niet bij en het zou met enkele ingrepen wat toegankelijker geweest zijn. Desondanks ben ik toch blij dat ik het gelezen heb. Omdat dit soort verhalen altijd van belang blijven. 3 ½ ster voor De stad van heimwee.
—
Eerder verschenen op Perfecte Buren
