[Recensie] Een land in onrust. Elke dag kunnen we het zien op het nieuws. Het tumult rondom de Amerikaanse verkiezingen dat sinds november alleen maar is toegenomen neemt buitenproportionele vormen aan. De ellende die volgde, aangevoerd door Trump en de zijnen, met de bestorming van het Capitool als dieptepunt nog op het netvlies, las ik dit bijzondere boek.
“Toen ik in 2015 als correspondent voor de Volkskrant naar de Verenigde Staten vertrok, kon ik niet vermoeden dat ik vijf jaar later op zoek zou zijn naar een kogelvrij vest, en dat kogelvrije vesten uitverkocht zouden zijn”
Met deze openingszin zet Michael Persson meteen de toon. In het achterhoofd de wetenschap dat journalisten het vandaag de dag heel zwaar te verduren hebben. Ze zijn immers weggezet als ‘bad people’ door de huidige president. Hierdoor zijn ze doelwit voor de opstandelingen om de brengers en makers van ‘fake news’ met de grond gelijk te maken. Journalist zijn in de VS was niet eerder zó gevaarlijk. De democratie staat zwaar onder druk.
Ruim voor de huidige onrusten is Persson begonnen met dit boek te schrijven. Tijdens het lezen viel me op dat hij dit behoorlijk beladen thema heel toegankelijk heeft beschreven. Hiermee is dit geen saai verhaal geworden, maar een heel begrijpelijk en vooral menselijk verslag van én door ‘de Amerikaan’. De auteur legt door deze benadering, samen met hen, de vinger op meerdere zere plekken. Er is zoveel aan de hand, sommige breuken lijken niet te lijmen. Lees over de overeenkomsten en verschillen, zwakke plekken en de (veer)kracht, de zorgen en het optimisme dat de Amerikanen in de basis bindt. Iets dat ze dus wel degelijk met elkaar gemeen lijken te hebben maar wat niet tot z’n recht komt in de huidige berichtgevingen en ontwikkelingen.
“Trump beloofde het weer groots te maken. Maar zijn presidentschap heeft juist nog meer zwakke plekken en breuklijnen blootgelegd… Het land lijkt steeds verder in zichzelf verstrikt te raken.”
Bovenstaande quote op de flaptekst zegt eigenlijk alles. Je ziet het dagelijks in het nieuws, het lijkt wel alsof de VS zich in drijfzand begeeft en er geen redden meer aan is. Kan Joe Biden het tij keren? Is hij de president voor álle Amerikanen? We gaan het heel snel ontdekken. Hierin deel ik ook het uitspreken van hoop, want een land dat altijd pretendeerde één te zijn is nu tot op het bot verdeeld. En die onrust werkt ook internationaal door.
Hoe leer je mensen het beste kennen? Door ze in hun eigen habitat op te zoeken en met ze in gesprek te gaan. Dit heeft Persson ter harte genomen en ging tot vrij recent op reis door de VS. Hij sprak met mensen van allerlei pluimage en kreeg hierdoor een goed beeld van wat er in het land leeft, hoe de mensen tegen zaken aankijken. Maar vooral wat ze denken en hopen. Wat volgt is een indrukwekkend verslag over wat de huidige crisis met de Amerikanen doet. Hoe de droom die Trump de mensen de afgelopen jaren voorhield in de praktijk in duigen viel, omdat deze was gebaseerd op een illusie van een narcistische president.
Hoeveel kan dat land nog hebben? In alle lagen van bevolking zijn mensen geraakt. De een kijkt daar anders naar dan de ander. Ook daarin zijn verschillen merkbaar, zichtbaar. Dat merk je tijdens het lezen wel, het was soms best even pittig en confronterend.
“Trump heeft iedereen hier precies verteld wat we wilden horen,’ zei James. ‘Maar nu hoor je hem niet.’ Sterker nog: Trump deed alsof er niets aan de hand was…’ Nietsontziend en geheel tegen de gemaakte beloftes in.’ He lied his ass off’…”
Veel slechter lijkt het niet te kunnen. Amerika moet genezen van alle verwondingen en teleurstellingen. Maar dat kan alleen met de juiste heelmeesters. Dat zal nog een hele uitdaging gaan worden. Met de inauguratie in het vooruitzicht was dit een meer dan fascinerend boek om te lezen. Leerzaam, verhelderend maar ook schokkend. Dat laatste vooral omdat er zich zaken afspelen die rechtstreeks uit de vorige eeuw lijken te komen. Black Lives Matter is bijvoorbeeld nog lang niet in alle staten doorgedrongen, vreselijk… Lees het stuk over Jackson in het conservatieve Mississippi. ‘Witte terreur bestaat nog…’
Ik kan niet anders dan dit boek omschrijven als beklijvend en fascinerend. Met verbazing heb ik gelezen hoe Persson van Oost naar West, Noord naar Zuid reisde en daar de gemene deler van de Amerikanen probeerde boven water te halen. Iets dat gezien de omstandigheden bewonderenswaardig te noemen is. Michael Persson is sinds 2015 Amerika-correspondent bij de Volkskrant en heeft als journalist en schrijver indruk op me gemaakt met dit boek. Daarom ook vier sterren!
—
Eerder verschenen op Perfecte Buren
