"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

De valduik

Maandag, 1 augustus, 2005

Geschreven door: Chiara Tissen
Artikel door: Martien Versteegh

Tissen duikt onvolwassen in het diepe

Nana kan het feit dat haar vader haar al verliet voor ze geboren werd, maar niet vergeten. Dat hij haar later, toen ze hem een brief schreef, afwees, al helemaal niet. Zou dat haar drijven tot wilde, platte seks met Hugo, de man die haar portret schilderde? En vervolgens ook nog eens met de psychiater van Moïra, het meisje over wie Nana een radiodocumentaire maakt? Moïra loopt als een rode draad door het verhaal heen. Het meisje deed aan schoonspringen. Als ze uiteindelijk zelfmoord pleegt, maakt ze een ‘valduik’: de mooiste die ze ooit gemaakt heeft. Nana is geïntrigeerd door dit meisje, haar leven, haar dood en haar ouders. Moïra was depressief en voelde niets. Nana voelt juist te veel.

Nana gaat samenwonen met haar vriend Werner, maar haar leven komt op losse schroeven te staan als ze Hugo ontmoet. Hugo, van wie ze bezeten is. Hugo, die net als zij geen vader meer in zijn leven heeft. Een heel ander soort bezetenheid dan die voor haar werk, op dit moment dus de radiodocumentaire over Moïra. Maar toch lijkt het ook in haar werk voornamelijk om haar vader te draaien. Dat wordt duidelijk als ze zichzelf als een seksslavin geeft aan de psychiater van het meisje dat zelfmoord pleegde. Het verhaal, met de verschillende verhaallijnen, heeft potentie, maar komt eigenlijk niet tot leven. Chiara Tissen weet met deze debuutroman, De valduik, niet echt te overtuigen. Niet alleen legt ze de lezer te veel uit: “Om hen heen zaten en stonden zeven jongens. Eén ervan leek op de psychiater. ‘Is dat uw vader?’ ‘Jóuw vader.’ De psychiater bedoelde dat ze hem moest tutoyeren en zag niet dat ze van die woorden schrok.”

Ook zijn de situaties die ze beschrijft onwerkelijk. Natuurlijk is literatuur niet hetzelfde als realisme. Maar als er onrealistische dingen beschreven worden, laat dat dan zo gebeuren dat de lezer het niet als onrealistisch ervaart. Tissen creëert met sommige beschrijvingen een enorme afstand en hier en daar wekt ze zelfs ergernis op. Na Nana’s eerste bezoek aan de psychiater, die ze wil interviewen voor haar radiodocumentaire, geeft hij te kennen haar leuk te vinden, of eigenlijk lekker. Hij doet dit op zo’n manier dat het niet geloofwaardig is: “Ze wachtte tot hij de deur voor haar open zou doen. Hij keek haar lang aan en aaide toen met zijn rechterhand over haar wang. ‘Mooi ben je,’ zei hij en hield niet op met kijken. ‘Mooi meisje, goed zo.’ Toen pas opende hij de deur.”

Ook gedraagt ze zich volstrekt absurd als ze een vrouw bij haar portretschilder Hugo in huis aantreft. Een vrouw van wie ze geen idee heeft wie ze is en wat ze daar doet. Desalniettemin gedraagt Nana zich alsof zij het alleenrecht heeft op Hugo, terwijl ze helemaal niets van hem weet. Bovendien praat ze over seks op een manier waarop de meeste mensen überhaupt nooit met anderen praten, laat staan met mensen die ze niet kennen. De clou van het verhaal is uiteindelijk wel verrassend, maar een boek dat het alleen moet hebben van zijn clou doet meer denken aan een detective en dat is dit boek nou weer helemaal niet.

Dans Magazine

Nana’s worsteling is geen unieke. De twijfels over haar relatie met Werner, de zoektocht naar haar vader, de problemen met haar moeder, het spannende van seks met een ‘verboden’ man. Allemaal prima ingrediënten voor een verhaal. In een boek hoeven geen nieuwe thema’s te worden aangesneden; het gaat om de manier waarop die worden uitgewerkt. En daar gaat het mis. Tissen zet de achtentwintigjarige Nana neer als een meisje van zestien. De psychiater zegt haar zelfs dat ze wel iets wegheeft van een meisje van zestien, waarop Nana aangeeft dat ze zich inderdaad zo voelt. In dat opzicht kun je concluderen dat Tissen in haar opzet is geslaagd. Maar een heel boek denken ‘word toch eens volwassen’ is niet bevorderlijk voor het leesplezier.


Laat hier je reactie achter:

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Alleen inhoudelijke reacties die gaan over het besproken boek en/of de recensie worden geplaatst.

De valduik