Een verhaal dat leest als een spannende oorlogsroman
[Recensie] De verwisseling is gebaseerd op een waargebeurd verhaal. Maggie Brookes hoorde in 2007 voor het eerst van dit verbazingwekkende verhaal. Ze besloot er eerst een lang verhalend gedicht over te schrijven, dit werd in 2008 online gepubliceerd. Later bedacht ze dat ze het verhaal met een groter publiek wilde delen dan de lezers van gedichten. Ze combineerde het oorspronkelijke verhaal met andere verhaallijnen en elk element dat onderzocht kon worden is gebaseerd op historische werkelijkheid.
In het najaar van 1944 werden tientallen duizenden Britse krijgsgevangenen op de Lange Mars gestuurd. Een mars dwars door het Derde Rijk, van de oostgrens naar het westen toe. Veel van hen kwamen niet op de plaats van bestemming aan, gestorven van honger en ontbering of door nodeloos oorlogsgeweld. In totaal waren er ongeveer tweehonderdduizend Britse krijgsgevangenen, zij werden in immense krijgsgevangenkampen gehuisvest. De officieren bleven in deze kampen maar de lagere rangen mochten ook worden ingezet in Arbeitskommandos. Het verhaal begint in Tsjechisch-Silezië, in 1939 geannexeerd door Hitler en daarna behorend tot het protectoraat van het Derde Rijk en door nazi’s bestuurd.
In juni 1944 woont Izabela samen met haar moeder en haar jongere broertje op een boerderij in Tsjech-Silezië. Haar vader en haar oudere broer hebben zich aangesloten bij de partizanen. Izabela wilde dat ook graag maar ze mocht van haar vader niet mee. Haar taak is om op de boerderij te werken, samen met haar moeder. Op een dag worden er vijf Britse krijgsgevangenen naar de boerderij gebracht om er te werken. Ze worden streng bewaakt door een oudere Post. Maar ondanks alle bewaking, niet alleen van de Post maar ook van Izabela’s moeder, wordt Izabela verliefd op Bill en het is wederzijds. De tortelduifjes krijgen niet veel kans om elkaar te leren kennen maar Izabela is vindingrijk en vasthoudend. Elke gelegenheid om elkaar te ontmoeten grijpen ze aan, hun liefde verdiept zich.
Dan komen er geruchten dat de Russen in aantocht zijn. Dat brengt hun relatie in een stroomversnelling. De Britse krijgsgevangenen zullen op transport moeten, ze zullen volgens de plannen van Hitler als schild gaan dienen om de nazi’s te beschermen. En wat zal er met Izabela gebeuren wanneer de Russen komen? Gruwelijke verhalen van moord en verkrachting gaan rond. Goede raad is duur maar Izabela heeft een plan. Een plan dat vrijwel onmogelijk lijkt, maar ze zet door. Door de keuzes die Bill en Izabela maken komen ze in een menselijk drama terecht: de Lange Mars. Een mars die ze samen met andere krijgsgevangenen maken. Izabela wordt afhankelijk van de kameraadschap van de krijgsgevangenen, ze is haar leven nooit zeker. Er ontspint zich een verhaal van hoop, moed én vriendschap. De enige ingrediënten die tientallen duizenden Britse krijgsgevangenen op de been moet houden om de Lange Mars te volbrengen.
Maggie Brookes heeft in haar boek een aantal waargebeurde verhalen verwerkt. Het geheel vormt niet alleen een mooie liefdesroman maar laat ons ook kennis maken met de ontberingen waarmee vele krijgsgevangenen te maken kregen. Ze gebruikt in haar boek twee perspectieven. Verschillende hoofdstukken worden geschreven vanuit het perspectief van Izabela, Izzy. Izabela is een knappe, onstuimige en opvliegende jonge dame van twintig jaar. Al vijf jaar voelt zij zich opgesloten op de boerderij. Ze wordt verliefd op Bill en wil met hem trouwen. Maar dat is niet zo eenvoudig. De naïeve keuzes die ze maakt, hebben verstrekkende gevolgen voor iedereen om haar heen. Dat beseft ze later ook. De andere hoofdtukken zijn meer beschrijvend. De gebeurtenissen die Izabela en Bill meemaken worden in een historisch kader geplaatst. De perspectieven wisselen elkaar naadloos af, het is één verhaal dat leest als een spannende oorlogsroman. Al met al een prima boek, vier dik verdiende sterren.
—
Eerder verschenen op Perfecte Buren
