"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

De vrouw van de shogun

Zaterdag, 10 oktober, 2020

Geschreven door: Lesley Downer
Artikel door: Silke Wimme

Ze kan het zwaard hanteren als geen ander en bovendien ook paardrijden

[Recensie] Van jongs af aan ben ik gefascineerd door Azië, vooral China en Japan intrigeren mij. Hun aloude cultuur en hun geschiedenis, vind ik betoverend. Boeken over deze landen worden door mij verslonden, maar na het lezen van het werk van Pearl S. Buck (winnares van de Nobelprijs voor Literatuur in 1938) bleef ik lang op mijn honger zitten. Voor mij kon er geen andere auteur nog tippen aan de meeslepende wijze waarop zij over China schreef.

Maar nu heb ik Lesley Downer ontdekt, die prachtige romans over het oude Japanse rijk schrijft waarbij ze net als Pearl S.Buck waargebeurde feiten aanvult met haar eigen ideeën van hoe het wel eens zou kunnen zijn gebeurd. Met De vrouw van de shogun brengt Lesley ons het minder bekende verhaal van Okatsu, de vrouw van de dertiende shogun, Tokugawa Iesada. In Japan staan de geschiedenisboeken bol met de verslagen van veldslagen en het leven van Japanse heersers, en is er weinig terug te vinden over de invloed van vrouwen, vandaar dat er ook weinig geweten is over Atsu (of Okatsu), hoewel zij een belangrijke rol heeft gehad in de 19de eeuw. Als een nieuwsgierig haasje ben ik dan ook beginnen met lezen aan mijn eerste boek geschreven door deze auteur.

Okatsu is een dochter uit de Satsuma-clan en werd opgeleid als samoerai. Ze kan het zwaard hanteren als geen ander en bovendien ook paardrijden, wat als vrouw bijzonder is. Wanneer de barbaren in Japan arriveren krijgt zij een speciale missie toegewezen die haar leven volledig zal veranderen. Nadat ze eerst geadopteerd werd door heer Nariakira, de vorst van Satsuma, wordt zij door prins Konoe van Edo geadopteerd en komt zij hoog op de sociale ladder te staan. Door haar hoge positie wordt zij uitgekozen als vrouw van Iesada, de dertiende Tokugawa shogun. Wanneer de dag van het huwelijk aangebroken is doet Atsu een vreemde ontdekking waardoor haar missie niet meer zo simpel wordt. Bovendien zijn er in het paleis heel wat intriges waarbij er geen schroom is om iemand te vermoorden. Zal zij in haar opdracht slagen en het overleven?

De vrouw van de shogun is onderdeel van een vierluik, gekend als Het shogun Quartet. Hoewel het het vierde en laatste gepubliceerde deel is, is dit het eerste deel wanneer je de boeken in chronologische volgorde zou willen lezen. Het deed mij ergens denken aan de Star War films, waarbij het eerste deel ook als laatste uitgebracht werd. Hoewel je de vier delen afzonderlijk zou kunnen lezen omdat het om afzonderlijke verhalen gaat, raad ik jullie toch aan om de chronologische volgorde aan te houden (De vrouw van de shogun, De laatste concubine, De courtisane en de samoerai, Over een brug van dromen), zeker wanneer je de eerste drie uitgebrachte boeken nog niet hebt gelezen gezien het verhaal van Atsu stopt waar dat van Kazu met De laatste concubine begint.

Boekenkrant

Lesley Downer bezit het vermogen om in de huid te kruipen van personages die leefden in Japan tijdens de 19de eeuw en om dit bovendien op een fantastische manier weer te geven. Zijzelf is van Britse afkomst en toch brengt ze het verhaal vanuit een volledig Japans perspectief. Zo omschrijft ze bijvoorbeeld de komst van Amerikaanse en Britse handelaren zoals een Japanner dit ervaarde die nog nooit een Westerling had gezien: als grote harige ongemanierde reuzen en barbaren, die bovendien stonken. Maar ook Westerse uitvindingen zoals de verrekijker, daguerreotype, … zal ze vanuit het Japans standpunt beschrijven. Zo vindt Atsu dat Westerlingen alles omgekeerd doen, Westerse boeken bijvoorbeeld beginnen achteraan in plaats van vooraan.

“Reuzen, Majesteit, reuzen zijn het. Ze zijn groot, heel groot, zo groot dat ze moeten bukken als ze onze huizen binnenkomen zodat ze hun hoofd niet tegen de lakei stoten. En hun lichaam…hun lichaam is buitengewoon stijf. {…}We hebben speciale meubels voor ze moeten laten maken om op te zitten en slapen, en extra lange palankijns zodat ze hun benen kunnen strekken” […].

Hierdoor is het boek al zeer bijzonder. Maar de auteur gaat nog een stapje verder, ze geeft ons niet alleen een inkijk in de Japanse maatschappij en kleurrijke cultuur van de 19de eeuw, ze geeft haar lezers ook nog een leerrijke les in de Japanse geschiedenis. Het boek speelt zich af tussen 1851-1858, wanneer het Westen probeert het Oosten in te palmen om handel mee te drijven. Niet alleen de komst van de barbaren en de gevolgen hiervan worden aangehaald, zij zal ook haar eigen analyse maken over waarom Japan wantrouwig was tegenover het Westen. Hierbij wordt vaak verwezen naar de Opiumoorlog in China, wat Japan kost wat kost wilde vermijden.

Wanneer je het boek leest, droom je onmiddellijk weg en bevind je je in de Japanse paleizen van toen, met de prachtige kimono’s, kapsels en make-up. Maar vergeet de vele intriges niet binnen de paleismuren, wat ervoor zorgt dat dit geen saaie, langdradige maar spannende roman is geworden. De boeken van Lesley zijn redelijk lijvig maar vervelen geen minuut. Ze heeft een enorme kennis over Japan en geeft dit weer op een kleurrijke, beeldende manier.

De vrouw van de shogun is een prachtige roman, waar de auteur de gaten in de geschiedenisboeken aanvult met haar fantasie en er toch in slaagt een realistische weergave te geven van Japan in de 19de eeuw. Een aanrader voor liefhebbers van de Oosterse cultuur en geschiedenis.

Eerder verschenen op Perfecte Buren

Boeken van deze Auteur: