"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

De wandeling

Vrijdag, 4 november, 2016

Geschreven door: Robert Walser
Artikel door: Sarah Verhasselt

Een vermoeiende tocht

[Recensie] De novelle De Wandeling (1917) van de inmiddels lang overleden Zwitserse schrijver Robert Walser deed bij J.M. Coetzee, Franz Kafka en Herman Hesse blijkbaar een groter belletje rinkelen dan bij ons, zo blijkt uit de aanprijzingen op de cover. Wat hadden we dan gemist?

De wandeling is een luchtig en tegelijk zwaarmoedig verhaal van een jonge schrijver die rondstruint door de stad en de bossen, op zoek naar inspiratie en afleiding. Zijn blik dwaalt af naar een onschuldige zangeres, een passerende trein met soldaten onderweg naar het front, een dame op een bank. Verder bezoekt hij ook vluchtig een boekhandelaar, een kleermaker, het postkantoor en een belasting bediende. Telkens keert hij met lege handen terug, want onze wandelaar houdt overal een eigen mening op na en voelt zich veel te eigenwijs om toe te geven aan commerciële grillen. Als een echte dandy laat hij de wereld aan zich voorbij glijden, zelfs de context van de Eerste Wereldoorlog laat hem onberoerd.

Ergens hadden we bij dit eenvoudige uitgangspunt een sobere, ingetogen stijl verwacht. Niets is minder waar: in lange, met deelwoordconstructies overladen zinnen, neemt de verteller de lezer op sleeptouw. Dit maakte van de wandeling een vermoeiendere tocht dan aanvankelijk gedacht. De verteller praat de lezer de oren van het hoofd, maar excuseert zich daarvoor ook, in dezelfde krullerige stijl: “Willen de geachte dames en heren, het begunstigers- en lezerspubliek, mij thans, door zo’n plechtige, hoogdravende stijl welwillend voor lief te nemen en mij te vergeven, vriendelijk toestaan hen op gepaste wijze attent te maken op twee bijzonder belangrijke figuren…”. En dan volgt de voorstelling van twee personages die verder niet ter zake doen. Dit soort overgangen komen vrij gekunsteld over, en toch worden ze in het nawoord door W.G. Sebald geprezen. Hij meent namelijk dat achter de potsierlijke stijl van Walser heel wat diepzinnigheden schuilgaan. Wij denken echter dat Walser meer gebaat zou geweest zijn met wat schrijf-en-schraptechnieken.

Het nawoord van Sebald plaatst De wandeling in een ander perspectief. Het bijzondere leven van Walser – die op jonge leeftijd stierf tijdens een wandeling in de sneeuw – is vervlochten met zijn werk. Ook Walsers streven naar eenvoud (hij had geen bezittingen en geen vrouw) vormt een belangrijk punt. Toch zijn Sebalds zalvende woorden, die Walser aan de top van de Duitse literatuur willen katapulteren, mosterd na de maaltijd. De wandeling stelde ons teleur door de knullige stijl en het gebrek aan boodschap, daar kan geen nawoord iets aan veranderen.

Heaven

Eerder verschenen op http://www.cuttingedge.be/


Laat hier je reactie achter:

2 reacties op “De wandeling

  1. Teleurstellend te lezen dat de wandeling zo tegenviel zeker met de wetenschap dat de boekhandel Limerick in
    Gent het boekenweekgeschenk Gezien de feiten van Griet Op de Beeck zo slecht vond dat zij zich genoodzaakt zagen het te vervangen door De wandeling.

  2. Als je vooraf min of meer weet waar je aan begint, door bijvoorbeeld je georiënteerd te hebben op de naam van de schrijver, en al doende van zijn (eigenlijk trieste, zo niet schokkende) biografie enigszins kennis hebt kunnen nemen, dan kan het geen verrassing zijn dat je al lezende binnentreedt in de vervreemdende wereld en steeds wankeler wordende geestesgesteldheid van een schrijvende mens die zich tijdens zijn wandeling (hoe paradoxaal) isoleert van zijn omgeving alsook van de medemens (of wezens?) die hij op zijn wandeling ontmoet, door de bijzondere wijze waarop hij alles waarneemt, zijn observaties interpreteert, en vervolgens elk subject op literair onnavolgbare wijze aan- en toespreekt en daar op identieke wijze verslag van doet, om als lezer te concluderen dat de schrijver en tevens protagonist slechts tot doel heeft om jou deelgenoot te maken van een uniek beleefd universum dat in geen enkele andere boekvorm, noch schrijfwijze een gelijke weergave kent, en je per saldo hebt kunnen genieten van bijzondere proza waarvan je wellicht nog niet eerder kennis hebt genomen, in aanmerking genomen dat je daar gevoelig en in de juiste stemming voor bent (geweest).

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Alleen inhoudelijke reacties die gaan over het besproken boek en/of de recensie worden geplaatst.

Boeken van deze Auteur:

De rover

Auteur:
Robert Walser
Categorie(ën):
Literatuur

De wandeling