Een indrukwekkend verhaal dat ineens heel actueel is
[Recensie] Philadelphia, 1918, de Eerste Wereldoorlog is bijna afgelopen. De vader van de dertienjarige Pia vecht aan het front in Europa. De ouders van Pia zijn jaren eerder vanuit Duitsland geëmigreerd naar Amerika om daar een beter leven op te bouwen. Maar al wat Duits is, wordt met argwaan bekeken in Amerika. De vader van Pia voelt zich daarom verplicht om te laten zien aan welke zijde hij staat. Hij laat zijn vrouw, Pia en de tweelingbroertjes Ollie en Max, achter in een achterstandswijk in Philadelphia. De Spaanse griep heeft er dan een eerste golf van doden veroorzaakt. Later is het virus meegegaan met de soldaten naar Europa. Nu de oorlog bijna afgelopen is, keert het inmiddels gemuteerde virus weer uit Europa met de soldaten mee terug. Maar niemand realiseert zich de ernst daarvan totdat het te laat is…
Uitbundig vieren de inwoners van Philadelphia de Liberty Loan Parade. Meer dan tweehonderdduizend inwoners feesten en zingen door de straten en het virus verspreidt zich ongezien en ongehoord. Binnen enkele dagen worden veel, heel veel mensen ziek. De doden stapelen zich op in de straten, hele gezinnen worden uitgevaagd. Ook de moeder van Pia wordt ziek en overlijdt. Pia weet zich geen raad en probeert zo goed als ze kan voor haar babybroertjes te zorgen. Met het beetje eten dat er nog in huis is, slaagt ze daar een aantal dagen in maar dan zal ze toch echt de straat op moeten om hulp en vooral voedsel te gaan zoeken. Ze kan Ollie en Max niet meenemen en ze probeert ze zo veilig mogelijk neer te leggen. Ze belooft ze snel terug te komen.
Aan de overkant van het appartementsgebouw woont een jonge vrouw, Bernice Groves. Haar man is gesneuveld in de oorlog en ze is achtergebleven met haar babyzoontje Wallis. Wallis is een van de eerste slachtoffers van de Spaanse griep, ze kan zijn overlijden niet aanvaarden en wil niet meer leven. Dan ziet ze dat Pia aan de overkant het appartementsgebouw verlaat, wat gaat dat meisje toch doen? Weet haar moeder niet dat het heel gevaarlijk is? Bernice besluit om op onderzoek uit te gaan.
Pia intussen vindt nergens gehoor, niemand kan of wil haar helpen. Ze ziet de gruwelijke gevolgen van het virus op straat en wordt dan zelf bevangen door hevige rillingen, het wordt zwart voor haar ogen en ze zakt op straat in elkaar. Een week later wordt ze wakker in een geïmproviseerd ziekenhuis, ze blijkt de Spaanse griep overleefd te hebben maar wat is er met haar broertjes gebeurd? Zodra ze kan, gaat ze op onderzoek uit. In hun flat blijkt al een ander gezin te wonen, waar zijn Ollie en Max? Zijn ze dood of zijn ze naar een weeshuis gebracht?
Het verhaal wordt vanuit een wisselend perspectief verteld. Vanuit het perspectief van Pia en vanuit het perspectief van Bernice. Er ontwikkelt zich een ontroerend verhaal over het lot van honderden verweesde kinderen na een allesverwoestende pandemie. Pia wordt naar een weeshuis gestuurd, krijgt er amper te eten en moet bovendien hard werken. In een heel korte tijd is haar hele leven op zijn kop gezet, ze is helemaal alleen, geen familie of vrienden meer. Maar haar wil om haar broertjes te vinden blijft en geeft haar kracht om door te zetten. Maar ga maar eens een speld, of in dit geval twee spelden, in een hooiberg zoeken, het is onbegonnen werk.
Meteen in het begin al maakt dit boek grote indruk. De Spaanse griep heeft in drie golven een enorm aantal slachtoffers kunnen maken in die tijd. De auteur geeft een gezicht aan de slachtoffers die voornamelijk uit dichtbevolkte sloppenwijken kwamen. Het virus maakte overigens geen onderscheid tussen rijk en arm, het pakte gewoon iedereen die in de buurt kwam. De armen konden elkaar veel minder ontwijken, de kans op besmetting was daardoor veel groter. Ook toen al werden mondkapjes geadviseerd en het nut van steriliseren van keukengerei maar dat was in de sloppenwijken niet haalbaar. De parallellen met het Coronavirus zijn snel gemaakt.
Het lot van de honderden wezen is hard, ze groeiden liefdeloos op in weeshuizen of werden via zogenaamde kindertreinen naar het platteland van Amerika verhuisd om daar opgenomen te worden in plattelandsgezinnen. Er werd geen rekening met hen gehouden, of ze eventueel nog broertjes en zusjes hadden of wellicht overige familie. Allemaal niet belangrijk want niet meer te traceren door de chaos die de pandemie had veroorzaakt. Dat die chaos ook de ruimte gaf voor mensen die het allemaal niet zo goed bedoelden is evident. De auteur laat ons dat aan de hand van het verhaal van de familie Lang (Vater, Mutti, Pia, Ollie en Max) zien. Een indrukwekkend verhaal dat ineens heel actueel is, goed geschreven. Ik miste af en toe de vaart, vooral in het middenstuk, maar toch vier sterren waard.
—
Eerder verschenen op Perfecte Buren
