Zwaar aangezette verhalen helaas waarheidsgetrouw
[Recensie] Op de achterflap: “Voor De zeemantel & andere verhalen heeft Nayrouz Qarmout zich laten inspireren door haar ervaringen als opgroeiend meisje in een Syrisch vluchtelingenkamp en als jonge vrouw in ‘de grootste gevangenis ter wereld’, Gaza.”
Met dit citaat in het achterhoofd zijn de hoogoplopende conflicten die Qarmout in een aantal van haar verhalen opvoert beter te plaatsen. De realiteit ervan is in dit geval helaas geen fantasie. Disproportionele interactie tussen personages, teer ontluikende liefde die ziedend weer uit elkaar wordt geslagen, terroristische aanslagen; niet alle verhalen zijn makkelijk te verteren.
Hier wat opflakkerende emoties uit het titelverhaal, over de onschuld der kinderjaren:
“Opnieuw trok ze zich terug in het verleden, naar een uitgestrekt kamp waar een heleboel kinderen aan het knikkeren waren en teams vormden voor een spelletje ‘Joden en Arabieren’… Ze liet het touw abrupt vallen toen een klein jongetje een vlinderklem uit haar haar griste en ermee wegrende. Ze stoof hem achterna…. Ze werden al snel moe en bleven staan uithijgen onder een dikke oude boom…. Lachend gaf de jongen haar de klem terug. ‘Die staat mooi in je haar,’ mompelde hij verlegen.
Ondanks haar woede werd ze overspoeld door een groot geluksgevoel. Ze wist niet waar het vandaan kwam en evenmin snapte ze de kinderlijke emoties waardoor haar hart ineens heftig was gaan bonzen. Plotseling stond haar broer voor hun neus en gaf de jongen een harde stomp. De jongen sloeg direct terug.”
Een subtieler verhaal is Witte lelies. Qarmout zet de sfeer in het explosieve gebied rond Tel Aviv stevig maar kwetsbaar neer. De hoofdrol is voor een man met een bos onschuldige witte lelies, die aangezien wordt voor iets dat de regering schade zou kunnen bijbrengen, en dus door een militaire drone op de korrel wordt genomen. Alles wat rest op de plek waar de inslag was, zijn dwarrelende witte lelieblaadjes. Een verteltechnisch mooi maar menselijkerwijs afschuwelijk contrast tussen zacht- en hardheid.
Op vergelijkbare manier worden de horribele tegenstelling tussen burgers en terroristen zichtbaar in het simpele verhaal Onze melk.
De datum is 22 juli 1946, en we bevinden ons in het King David Hotel in Jeruzalem. Britse soldaten lopen overal rond en in het hotel worden zoals elke dag de melkbussen gebracht. Verse, schuimende melk zoals de gasten dat graag hebben.
“Wanneer ze de bussen neerzetten, kun je zien dat ze een heel ander soort uitdrukking op hun gezicht hebben dan de druk in de weer zijnde ochtendkoks. Hun blik is verbeten en ze ontberen de vriendelijkheid die het hotelpersoneel uitstraalt.”
De toon is gezet, we vermoeden welke richting dit opgaat en inderdaad, het einde is niet happy.
Overkoepelend thema van deze bundel is het geweld in het Midden-Oosten en de onverenigbaarheid der karakters van de bewoners daar. Qarmout laat die clash in haar verhalen ongezouten terugkomen. Het zijn botsingen tussen culturen, vastgeroeste meningen, vooroordelen en religieuze starheid. Wat daaruit voortkomt, brengt ze nietsontziend tot leven. Opdat iedereen daar lering uit zou kunnen trekken.
—
Ook gepubliceerd op Nico’s recensies
