Geslaagde novelle over rouwverwerking en pelgrimage
[Recensie] De zoon in de man is een prachtig boekje. De novelle gaat over een vader, Jacob, die op de dag dat hij 50 wordt en dat uitbundig wil vieren, zijn zoon Stefan verliest doordat deze zelfmoord pleegt.
Hij zit daarna niet lekker in zijn vel en gaat wandelen om zich beter te voelen. Dat leidt ertoe dat hij gaat pelgrimeren. Hij kiest aanvankelijk Santiago de Compostella als bestemming, maar wanneer hij in Frankrijk is aangekomen, verandert hij dat reisdoel naar Rome. Hij pakt dan ook de fiets, die hij tussendoor even ophaalt uit Nederland per trein.
Het boek is een mooie afwisseling van gebeurtenissen rond zijn tocht, en de wat meer intense flashbacks die cursief zijn weergegeven. Jacob verwerkt al lopende het verlies van zijn zoon, die eigenlijk nooit meer weg is. Auteur Pieter Franszen beschrijft zijn zoon Stefan in de 2e persoon, alsof Jacob hem direct aanspreekt met ‘je en ‘jou.
” Je was een blije baby als je bij mij op mijn rug zat. Als we wandelden over de heide zat jij in een draagzak bij mij achterop. Jij genoot van jouw plaats zo hoog boven de velden en ik genoot van jou. Van jouw handjes door mijn haar of om mijn nek, van jouw babbels in mijn oor die rechtstreeks mijn hoofd binnen krabbelden en van jouw warmte tussen mijn schouders. Ik herinner me jouw allereerste bezoek aan Delft, voor de bruiloft van mijn zus.”
Onderweg doet Jacob veel kerkjes en kapelletjes aan. Hij haalt daar troost uit en herkent er de schoonheid in. Als hij start met fietsen, heeft hij eerst veel pech onderweg, maar hij weet zich hiervan iedere keer nog te herstellen, hoewel dat niet altijd even gemakkelijk gaat. Aan het eind van zijn tocht worden de wederwaardigheden in Rome prachtig weergegeven.
De titel van het boek zou je op twee manieren kunnen lezen: een man die tegelijkertijd nog altijd de zoon van zijn ouders is, of de zoon die nog altijd in de gedachten van de man voortleeft. Af en toe heeft de auteur grappige woordspelletjes, zoals het gebruik van het woord ‘pelgrimpadders’ of de omschrijving dat de rivier de maas lijkt op een “platgespoten psychiatrisch patiënt”.
De zoon in de man is een fijn boek om te lezen. De hoofdpersoon lijkt wel voor altijd verbonden te zijn met zijn overleden zoon. Bij veel gebeurtenissen sluipt de zoon in zijn gedachten alsof Stefan nooit is weggeweest. Het biedt een uitzicht op hoe rouwverwerking zou kunnen zijn.
—
Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles
