"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Deining in de IJsseldelta

Maandag, 1 juli, 2019

Geschreven door: Joep Boerboom
Artikel door: Rijkert Knoppers

De aftakking van de IJssel: een vooruitgang?

[Recensie] Het landschap rond Kampen onderging de afgelopen jaren een ingrijpende verandering: ter bescherming tegen hoog water kreeg de IJssel een aftakking naar het Drontermeer. Een ingreep die de gemoederen jarenlang bezig hield.

In januari 1926 stond het waterpeil in Nederland extreem hoog. Op veel plekken braken de dijken door, waaronder de IJsseldijk bij het Overijsselse Zalk, vlakbij Kampen. Enkele tientallen jaren later, na het ontstaan van de polders in het IJsselmeer, vormden de nieuwe dijken een trechter, die bij noordwestenstorm het water konden opstuwen, met de mogelijke risico’s van dien. En begin 1995 was het opnieuw zover: door smeltwater en aanhoudende regenval steeg het peil van de Nederlandse rivieren snel, in Kampen bereikte het waterpeil op 2 februari bijvoorbeeld de ongekende hoogte van 2,13 meter boven NAP.

Kortom: de tijd was zo langzamerhand rijp voor een voor de hand liggende oplossing: de aanleg van een bypass, die vlak voor Kampen het IJsselwater zou afvoeren naar het Drontermeer. Een prachtige technische oplossing, aldus journalist Joep Boerboom in zijn ruim geïllustreerd boek, maar de besluitvorming hierover bleek niet eenvoudig. In de loop van de tijd ontwikkelde de betrokken projectorganisatie maar liefst vijf varianten, niet tot genoegen van iedereen, overigens, want er bleken veel bewoners te zijn die voor het voortbestaan van hun woningen vreesden of die bang waren dat de bypass het gebied onbruikbaar zou maken voor landbouw en veeteelt. Daarnaast waren er discussies over technische zaken, bijvoorbeeld over het gewenste waterpeil in de bypass of over de mate van uitbaggering van het zomerbed van de IJssel. In 2009 viel de beslissing: de bypass zou er komen, het rijk stelde bijna 120 miljoen euro beschikbaar, 90 miljoen euro kwam van de provincie en de gemeente Kampen.

Deining in de IJsseldelta is een spannend relaas over een fundamentele waterbouwkundige ingreep. Het boek is duidelijk voor een groot publiek geschreven, met als nadelige bijkomstigheid dat hoofd- en bijzaken nog wel eens door elkaar lopen. Over de zeer ingrijpende technische metamorfose van het landschap rond Kampen is heel veel te lezen, maar dezelfde lezer zal vast niet bijster onder de indruk zijn van het feit dat deze ingreep ten koste kan gaan van het bestaan van de kievitsbloem, of van het gegeven dat kroonprins Willem Alexander bij een bezoek aan de IJsseldelta mogelijk langs een opengebroken stuk straat zou moeten lopen. Wie wil weten welke argumenten geschiedenisleraar Bart Zeven, de belangrijkste tegenstander van de bypass, hanteerde, krijgt daar maar zeer summier informatie over. En dat er archeologische vondsten boven tafel kwamen, is aardig in de categorie ‘nice to know’, maar het voegt weinig toe aan de strekking van het verhaal. Ook het veelvuldige, overigens vaak prachtige fotomateriaal versterkt het beeld dat het boek eerder bedoeld is voor de salontafel dan als serieuze vorm van geschiedschrijving. Toch een gemiste kans!

Boekenkrant

Eerder verschenen in TW

Website: http://www.boek-plus.nl/joep-boerboom/9789462583115-deining-in-de-ijsseldelta.html

Boeken van deze Auteur:

Beroofd volgens de regels

Deining in de IJsseldelta