Fake News
[Recensie] Er zijn alpinisten die niet de hele waarheid vertellen. Op Manaslu, Denali of Kilimanjaro bijvoorbeeld wordt het bereiken van een voortop of het omkeren op de kraterrand vaak als een topbeklimming bestempeld. Zo leek het in 2016 op de Nederlandse televisie alsof een expeditie van het Korps Mariniers de top van achtduizender Manaslu had bereikt. Spoedig bleek dat het slechts ging om een voortop. In 2003 verschenen van Frank Moll twee open brieven aan Nederlands bekendste alpiene auteurs. De aanhef was: Ronald Naar, Het hellende vlak – van overdrijven tot frauderen en Bart Vos, pathologische fantast? In drie boeken van Vos zijn nagenoeg alle meldingen van topbeklimmingen vals!
Na het lezen van Die Last der Schatten, Wenn Alpinisten nicht die ganze Wahrheit sagen, is nog een titel naar de plank met fictie verhuisd: Three Cups of Tea van Greg Mortenson over de K2. Na een toppoging komt Mortenson terecht in een Noord-Pakistaans dorpje. Daar is hij zo begaan met het lot van kinderen, dat hij schoolprojecten opzet. Hij kreeg daarvoor miljoenen bij elkaar. Zijn boek blijkt grotendeels een leugen te zijn. Ook bedroog hij z’n donateurs: Mortenson spendeerde vier miljoen dollar om zijn eigen boek te kopen en het op die manier hoog in de bestsellerlijsten te krijgen. Als klap op de vuurpijl: Three Cups of Tea is niet eens door hemzelf geschreven. Ik vraag mij echter wel af of Mortenson in Casella’s boek thuishoort. Hij liegt namelijk niet over alpiene prestaties; Mortenson pleegde bedrog met zijn liefdadigheidsorganisatie.
De rest van Schatten staat vol met vermeende leugens over beklimmingen. Het begint met Christian Stangl, die in 2010 beweerde de K2 te hebben beklommen. Even later moest Stangl dat terugnemen. Veel hoofdstukken gaan over zulke ‘topclaims’. Daaronder die van wereldberoemde klimmers als Ueli Steck (Annapurna) en Cesare Maestri (Cerro Torre). De grote meerwaarde van het boek is dat Casella met groot respect schrijft over deze mannen en een vrouw, en dat hij zich steeds afvraagt wat de motivatie is om die (veronderstelde of werkelijke) leugens in de openbaarheid te brengen. In zijn zoektocht naar processen die daaraan ten grondslag liggen – een daarvan is prestatiedruk – word je geraakt door Casella’s haarscherpe observaties.
Het gaat er de auteur niet om de waarheid te achterhalen. Als lezer zul je de conclusies zelf moeten trekken, wat je in veel gevallen kunt doen als je in de literatuur duikt. Helaas ontbreken in de bibliografie bij het hoofdstuk over Reinhold Messner en de Nanga Parbat de boeken van Von Kienlin en Saler, die expeditiegenoten van Messner waren. Zonder die titels krijgt de lezer (en vermoedelijk ook Casella) geen evenwichtig beeld van wat zich in 1970 op de Nanga Parbat afspeelde.
—
Eerder verschenen in Bergen Magazine
