Dikke dame maakt het extreme herkenbaar
Drie jaar na het verschijnen van Doorzakken bij Jamin komt Hanneke Groenteman met een tweede boek over eten, diëten, dik zijn en de daarmee samenhangende gevoelens van schaamte en verlangen. We kennen Groenteman natuurlijk vooral van televisieprogramma’s als De Plantage, Boeken op zondag en B&W. Dat ze ook kan schrijven bewijst ze met dit tweede boek over het onderwerp dat haar al haar hele leven achtervolgt en fascineert. Daarbij toont ze een zekere ontwikkeling: waar Doorzakken bij Jamin zich voornamelijk op Groenteman’s eigen strijd met het eten haar steeds toenemende omvang concentreerde, tilt ze het geheel in Dikke Dame op een hoger plan. Dit doet ze door op zoek te gaan naar de oorzaken en consequenties van dik zijn. Kaderfiguur hierbij is een andere dikke dame: de vrouw uit de titel. In korte hoofdstukjes vervlecht Groenteman het verhaal van die dame met haar eigen ervaringen, inzichten en frustraties.
Als de kleine Hanneke Groenteman acht jaar is ziet zij op de kermis voor het eerst de Dikke Dame, alias Big Edda. Ze keert die middag keer op keer terug om haar ogen uit te kijken naar deze ‘vrouw met het vele vlees en de dode ogen’. Deze levende kermisattractie fascineert haar meteen: ‘Ik snoepte zelf ook graag, en mijn tante zei ook altijd dat ik een dikkerdje was, maar dit was ongelooflijk!’ Ruim vijftig jaar later worstelt Groenteman nog altijd met haar eigen omvang. Ze beschrijft de invloed van anderen op haar zelfbeeld: van haar ontroering door Oprah Winfrey en de film What’s eating Gilbert Grape tot het verzoek van de verliefde Italiaanse kok Andrea: ‘Kom terug met meer jou.’
Dat verzoek leidt tot een fascinatie voor dikke mensen. Ze gaat op zoek naar iemand die dik is en niet ongelukkig: de Dikke Dame. Haar zoektocht komt te laat – Big Edda, in het gewone leven bekend als Annie van Wanrooij, is overleden. Haar zoon Henk vertelt het verhaal van zijn moeder en daarmee ook zijn eigen verhaal. Jarenlang zat hij met zijn moeder op de kermis en na haar overlijden was hij ook zelf nog Dikke Dame (Miss Lola), hoewel hij lang niet zo omvangrijk was als zijn moeder.
Groenteman schrijft zoals ze praat en wanneer Henk praat, schrijft ze zoals hij praat. Dit maakt dat je een spreker soms al aan een enkel woord herkent. Henks verhaal geeft inzicht in zijn leven met een moeder die ‘haar vet verzilverde’. Hij vertelt verder over zijn eigen gevecht met de weegschaal en over de vele operaties die hij na tientallen kilo´s te zijn afgevallen moest ondergaan omdat het vel hem veel te ruim zat: ‘Kijk, dit menneke ben ik, met al m’n vellen er nog aan. Ik moest het vel van mijn kuiten in grote sokken stoppen, anders sleepte het over de grond. […] Ze hebben het onder m’n armen gedaan, de binnenkant van m’n benen, billen, bovenbillen, achterbillen, borsten drie keer, omdat ik daar zelf niet zo tevreden over was. Op een gegeven moment zei hij: nu kan ik er niks meer afhalen, straks heb je je okselharen midden op je borst staan.’
Dikke Dame neemt je mee in de wereld van het dik zijn en meer dan dat: het werpt een blik op de wereld zoals Groenteman die ziet. Pijnlijk grappige anekdotes worden afgewisseld met ontroerende verhalen. Daarmee is het boek een volwaardige voortzetting van zijn voorganger: het leest even vlot en prettig en het slaagt erin je te betrekken bij de persoonlijke en de maatschappelijke kanten van het corpulent zijn. Het maakt bovendien de gevoelens en gedachten van een intelligente en bewonderenswaardige vrouw herkenbaar en invoelbaar.
—
Eerder verschenen op Recensieweb
