"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Dit is Londen

Dinsdag, 16 mei, 2017

Geschreven door: Ben Judah
Artikel door: Maarten Reijnders

Victoriaanse tijden herleven in multicultureel Londen

[Recensie] Toen ik twintig jaar geleden in Londen ging studeren, kreeg ik door de vele daklozen een cultuurshock. Het waren niet één of twee mensen onder een brug, zoals ik kende van Amsterdam, maar tientallen mensen in één straat. Zij vormden een van de treurige erfenissen van achttien jaar conservatief bewind: onder Margaret Thatcher was het aantal daklozen in het Verenigd Koninkrijk verdrievoudigd.

Vier Labour-kabinetten en de zelfbenoemde compassionate conservative David Cameron hebben de situatie nauwelijks verbeterd, blijkt uit Dit is Londen van journalist Ben Judah. Hooguit is de achtergrond van de zwervers veranderd: de Britten kregen gezelschap van daklozen uit alle windstreken.

Judah beschrijft in zijn boek onder meer een groep Roma die verblijft in een voetgangerstunnel bij Hyde Park Corner. De mensen, allemaal afkomstig uit hetzelfde Roemeense stadje, zijn door mensensmokkelaars naar Londen gebracht met maar één doel: geld verdienen om de ‘schuld’ af te betalen die ze moesten maken om de Britse hoofdstad te bereiken. De daklozen hadden voor hun vertrek zonder uitzondering een andere toekomst voor ogen. “Ik ben misleid”, vertelt één van hen aan Judah, “door de dubbeldekkers en alle tv-programma’s over Londen.”

Hij is niet de enige die het idee heeft dat hij in zijn land van herkomst is voorgelogen. Judah, die onder meer tussen de dakloze Roma en in een veel te klein pension met buitenlandse bouwvakkers sliep, vult probleemloos ruim 400 pagina’s met verhalen van de nieuwe inwoners van Londen aan de onderkant van de samenleving. Poolse bouwvakkers, Letse prostituees, Filipijnse schoonmaaksters, een Afghaanse kruidenier, een Ghanese metroschoonmaker: ze hebben stuk voor stuk somber stemmende verhalen die Judah met veel vaart navertelt. Zijn bloemrijke taalgebruik zorgt ervoor dat je het boek maar moeilijk kunt wegleggen.

Boekenkrant

Hij schrikt er niet voor terug hard te oordelen over de wijze waarop de (buitenlandse) onderklasse in de rijkste stad van Europa aan haar lot wordt overgelaten. “Misschien is dit hoe het in de Victoriaanse tijd was, in de achterbuurten van Londen”, schrijft Judah over Ilford (Oost-Londen). Londen is volgens Judah het voorland van tal van grote Europese steden: 40 procent van de inwoners is in het buitenland geboren, 600 duizend mensen verblijven er illegaal en schrijnende armoede bestaat er naast ongekende rijkdom.

Eerder verschenen in Wordt vervolgd