Gids voor een goed afscheid
[Recensie] Medische professionals geven vaak niet thuis waar het om het sterven van hun patiënten gaat, zo ervoer NRC-redacteur Frederiek Weeda toen haar man en collega bij de krant Menno Steketee ongeneeslijk ziek werd. Ze weigeren de dood te benoemen of mee te denken met de zieke en zijn naasten. Weeda voelde zich in haar eentje thuis aanmodderen met een doodzieke geliefde, en besloot na zijn overlijden – aanvankelijk uit ergernis, maar gesteund door reacties op een artikel hierover in de krant – een gids te maken met persoonlijke verhalen en praktische tips voor hen die goed afscheid willen nemen van een familielid of een dierbare. Ook het artikel dat haar man voor de NRC over zijn ziekte schreef is in het boek opgenomen, vol stuitende reacties van medici op het verloop van de ziekte, variërend van ‘wat vervelend’ tot een verzuchting van een cardioloog die geen tegenspraak gewend was.
Door schade en schande leren ze hoe om te gaan met zaken als bezoek, het loslaten van aangepast gedrag en het al dan niet samen in één bed blijven slapen. Volgt een hoofdstuk vol tips die Weeda graag eerder had gehad, zoals het benoemen van een woordvoerder, een waarschuwing tegen ‘ramptoeristen’, en het oriënteren op de uitvaart. Verderop staan hoofdstukken over het belang van medische kennis, symptomen op het sterfbed (zoals angst, pijn of delier), en uitleg over palliatieve sedatie en euthanasie.
Deze hoofdstukken bestaan deels ook weer uit eerder gepubliceerde interviews en artikelen, die laatste van Weeda zelf en van oncologisch chirurg Schelto Kruijff, die pleit voor het behoud van contact tussen arts en patiënt nadat die is uitbehandeld.
Die rommelige opbouw van de hoofdstukken maken dat het boek als geheel wat fragmentarisch in elkaar zit. Aangrijpende persoonlijke verhalen worden dan plots onderbroken door droge theoretische verhandelingen over vochtophoping, zenuwblokkades of afasie. Hoe verbrokkeld het persoonlijke en het zakelijke in het boek ook zijn verwoord, Weeda is erin geslaagd op een zinvolle manier de lacune in de literatuur rond het sterven aan te vullen.
—
Eerder verschenen in Hematon Magazine
