Warm portret over oude dame die haar verleden woorden geeft
[Recensie] De titel verwijst naar Elsie alsof zij een van de hoofdpersonages zou zijn, maar zo simpel ligt het niet. Florence is degene die terugdenkt aan het verleden terwijl ze – wachtend op hulp na een val – haar gedachten toevertrouwt aan de lezer. Daarbij speelt Elsie, haar vriendin, een sleutelrol. Florence is 84 en woont in een bejaardentehuis, beetje ouderwetse term, we noemen het tegenwoordig een verzorgingstehuis. Ze heeft haar eigen appartementje in Cherry Tree en krijgt de verzorging die ze nodig heeft. Het huis is niet enorm groot, het gaat er georganiseerd aan toe, soms een beetje streng.
Behalve Flo is er Elsie, een jeugdvriendin. Het is lastig om zonder spoilers iets vertellen over die twee, maar duidelijk is dat Elsie erg belangrijk is voor Flo. Hun verleden kent een grote tragedie, waarbij zij tweeën, enkele andere familieleden en een onbetrouwbare vrijer betrokken waren.
Deze herinneringen komen in alle hevigheid boven wanneer Flo een nieuwe bewoner herkent als de man uit de tragedie. De lichaamskenmerken komen wel heel toevallig overeen, hoewel de man in kwestie verdronken zou zijn.
Tja, dan komt de geestesgesteldheid van Flo om de hoek kijken. Het is niet altijd meer zo duidelijk wat er precies gebeurd is tijdens die avond. Herinneringen komen in flarden, in de vorm van een gebaar, een kleur, een kledingstuk…. Aan Elsie heeft ze steun, via haar komen herinneringen gedeeltelijk terug.
Door vreemde voorvallen waardoor er getwijfeld wordt aan Flo’s verstandelijke vermogens wordt haar toekomst bedreigd. Juffrouw Ambrose was gevraagd eens te komen kijken omdat er zomaar iets veranderd was in Flo’s kamer. In eerste instantie wordt gezegd, gedacht dat Flo zelf iets gedaan had en het niet meer wist. Wanneer het zo doorgaat met deze bizarre gebeurtenissen zal Flo overplaatst worden naar Greenbank een voorziening waar meer zorg verleend kan worden. Ze krijgt een proeftijd om te bewijzen dat ze prima functioneert in dit huis.
Het schimmige verleden loopt als een rode draad door het verhaal. Op een mooie, respectvolle manier lukt het de auteur een kwetsbaar personage te scheppen. Een vrouw die vele laatjes in haar geheugen heeft, maar niet altijd weet welke la voor welke gelegenheid open te trekken. Door haar werk als psychiater beschikt de schrijfster over inlevingsvermogen en kennis om dit boek te schrijven.
Behalve Flo, Elsie en de nieuwe bewoner zijn er andere personages, die niet alleen dienen als decor. Zo is er, de al genoemde, juffrouw Ambrose, een minimaal dertig jaar oude verzorgster
“Elsie en ik hebben wel eens een discussie gevoerd over hoe oud juffrouw Ambrose zou kunnen zijn. Elsie gokte op eind dertig, maar volgens mij was dat schip al jaren geleden gepasseerd. Ze zag eruit als iemand met chronisch slaapgebrek die dat verdoezelde met een extra laag lippenstift en een flinke dosis enthousiasme, in de hoop dat het niemand zou opvallen. Ik keek maar weer eens naar de radiator, omdat juffrouw Ambrose de eigenaardigheid had om dingen in je ogen te zien die niemand anders ooit zou opmerken.”
De interactie tussen verzorging en bewoners wordt subtiel weergegeven. De dunne lijn tussen waarheid en waan blijft het hele boek een rol spelen en de plot wordt langzaam opgebouwd. Nu vind ik dat mysterie wel interessant, maar veel meer boeit me de gedachtegang van Flo. Haar twijfels, haar zorgen, haar verdriet en haar vriendschap met Elsie vormen samen de essentie van het boek, het raadsel geeft het verhaal de spanning mee waardoor het proces waar Flo doorheen gaat verteld kan worden.
Overpeinzingen zorgen voor een moment van reflectie bij de personages en laten de lezer meemijmeren. Het is tijdens een uitstapje op weg naar een plek uit het verleden en het gaat erom wie, net als vroeger, het eerst de zee zou zien
“Hij ziet er nog exact hetzelfde uit,” constateerde ik tevreden. “Er is niets veranderd sinds we kinderen waren.” Elsie ging iets rechterop zitten en keek naar de horizon. Juffrouw Ambrose ving haar woorden op en boog zich over ons heen om uit het raam te kijken. “En het zal nog steeds hetzelfde zijn, lang nadat we vertrokken zijn. Wij zijn slechts passanten, nietwaar?” “Gelooft u dat echt?” vroeg ik. “Denkt u dat niemand van ons enig verschil maakt?” Ze wees naar de wandelaars, nu nog enkele rode en gele speldenprikken in de verte. “Dat zouden we wel graag willen, maar de meesten van ons laten niet eens een voetafdruk na.” Ik wendde me af van het raam en sloot mijn ogen. Even later hoorde ik de stem van Elsie. “Ze heeft ongelijk hoor,” fluisterde ze.
Het is beslist geen triest boek, er zit voldoende humor in om het verhaal wat lucht te geven. Ook de dialogen en de betuttelende toon die de verzorging zich soms aanmeet dragen bij aan de toegankelijkheid en herkenbaarheid van het boek. En die drie dingen uit de titel komen stuk voor stuk aan de orde, voor het derde ding is wat geduld nodig.
—
Eerder verschenen op Metdeneusindeboeken
