"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Dromen van de bok

Maandag, 1 juni, 2009

Geschreven door: Nico Dros
Artikel door: Johan Bordewijk

De onwelriekende meur van het leven

Waarom zou je een roman lezen die een paar jaar geleden de grond in is geboord en sindsdien een kwijnend bestaan leidt? De roman Dromen van de bok van Nico Dros is zo’n boek. In 2007 werd het onderscheiden met de Gouden Doerian, de prijs voor de slechtste literaire roman of verhalenbundel van het afgelopen jaar. De jury fulmineerde tegen een dun verhaal, platte personages, een wanstaltige archaïsche stijl en zo nog een hele lijst. Had de jury gelijk? En is het terecht dat het boek in de vergetelheid is geraakt? Een nieuwe beoordeling kan iets heel anders uitwijzen .

Het verhaal draait om Iwan Lautier, de ik-figuur, een getormenteerd persoon. Na wegbezuinigd te zijn als medewerker van de universiteit van Leiden probeert hij het als schrijver. Dat lukt niet bijster goed en daarom scharrelt hij een kostje bij elkaar als schrijfdocent. Met de liefde wil het ook allemaal niet lukken. Niet dat hij te klagen heeft over vrouwenaandacht, zijn verleden bestaat uit een bijkans oneindige reeks vriendinnen. In het nu van het verhaal adoreert een oud-collega hem en laat zich door hem gebruiken als hij af en toe een kwakje kwijt moet. Nog bonter maakt een van de leerlingen, Fanny, het. Ze vat een obsessieve liefde voor Iwan op, een liefde die ontaart in stalken. Ze overstelpt hem met brieven doordrenkt van tranen en ander lichaamsvocht. Ze post voor zijn deur en maakt hem zo tot gevangene van zijn eigen huis. Iwan wordt razend.

Daarnaast is Iwan ook nog eens alcoholist. Met een vriend stookt hij zelf Obstler en hij is niet vies van flink innemen. Dros verzamelt zo voldoende stof voor een ranzig verhaal dat hij ons dan ook vol overtuiging voorschotelt. Hij schuwt daarbij een barokke stijl en archaïsch taalgebruik bepaald niet. Fanny introduceert hij als volgt:

‘Iedere week kwam ze in een andere kabouterjurk aanzetten. Ze droeg het hoofdhaar inmiddels in een vuistdikke, antroposofische vlecht van ruim een halve meter die boven op haar hoofd begon. De manier waarop ze liep met dat mollige vrouwenlijf hield het midden tussen schrijden en waggelen. In een achttiende eeuwse klucht zou men haar een koe met schapenribben hebben genoemd.’

Boekenkrant

Dros zoekt naar taal in stinkende krochten en spelonken en toont ons zijn vondsten.

‘Na haar urine is dit traanvocht al de derde soort afscheiding waarop ze me tracteert. Welke lichaamsstof kan ik in de volgende brieven nog van haar verwachten? Zweet, kwijl, snot, oorsmeer, talg, tenenkaas, roos, gal, maagzuur, stront, pus, vaginaal slijm, schiftende moedermelk. Zijn we compleet? Nee nog niet. Wat zou ik gelukkig zijn als ik van Fanny afkomstige reeuw zou mogen opsnuiven…’

Het is lang geleden dat een roman mij naar het woordenboek deed grijpen, maar reeuw moest ik opzoeken. Ook op andere momenten komt de Van Dale van pas. Toch is het boek geen exposé van ‘kijk mij eens mooie woorden gebruiken’. Met humor wordt het verrotte leven van Iwan neergesabeld. Het was makkelijk geweest om hem neer te zetten als een betreurenswaardig slachtoffer van de omstandigheden, maar die kuil omzeilt Dros met flair. De duidelijke overdrijving in beeldspraak en taalgebruik geven het verhaal een ironische bijklank. Iwan roept weinig sympathie op, maar in al zijn perversiteit is hij wel een boeiend karakter. Naast stijl en taalgebruik valt er ook romantechnisch wat te leren van dit boek: via de leerlingen in de klas geeft Iwan zijn visie op de kunst van het schrijven. Aan het eind van het boek haalt Dros zelf onverwachts ook nog een bijzonder leuke grap uit met het perspectief .

.Op het boek valt wel het een en ander aan te merken. De uitgebreide beschrijving van het Indische verleden van Iwan zijn vermakelijk maar voegen niet veel toe aan de plot. Ook zijn wrede omgang met honden voegt niet veel toe dat hij weinig respect heeft voor het leven is wel duidelijk uit de manier waarop hij bezig is zichzelf ten gronde te richten. Al dit soort zaken is overbodige circumstancial evidence, dat afleidt van het verhaal.

Iwan is een nogal haatbaar persoon, die terecht flink op zijn falie krijgt van het leven. De titel zinspeelt daar ook op. Google helpt mij om te begrijpen dat ‘_Dromen van de bok_’ zoveel betekent als ‘er staat je een bestraffing te wachten’. Zijn omgang met mensen getuigt van een hufterige instelling. Maar om nou het boek te belonen met de prijs voor het slechtste boek? Nog afgezien van de onnozelheid van een dergelijke prijs, is dat bepaald niet terecht. Dit boek verdient het om gelezen te worden, is het niet om het verdorven verhaal dan toch zeker om de taalrijkheid. Want bij nader inzien bleek het een goed maar wrang boek , geschreven met een grote virtuositeit.


Laat hier je reactie achter:

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Alleen inhoudelijke reacties die gaan over het besproken boek en/of de recensie worden geplaatst.

Boeken van deze Auteur:

Willem die Madoc maakte

Langzaam afbouwen op deze planeet

Langzaam afbouwen op deze planeet

Oorlogsparadijs

Oorlogsparadijs

Dromen van de bok