Geadopteerd indianenmeisje groeit op in een onconventioneel huishouden in Tennessee
[Recensie] Vorig jaar las ik het geweldige boek Dagen zonder eind van Sebastian Barry. Enorm enthousiast werd ik dan ook toen ik zag dat Duizend manen deze maand uitkwam. Het is een vervolg en ik was reuze benieuwd hoe het verder zou gaan met Thomas McNulty, John Cole en Winona.
Ik dompel mij weer onder in de tijd van eind 19e eeuw in Tennessee. Ondanks dat er vrede is, heerst er nog een sluimerende spanning in Noord-Amerikaans gebied. De uitkomst van de Amerikaanse Burgeroorlog is nog niet door iedereen geaccepteerd. De inwoners van de staat Tennessee zijn verdeeld onder aanhangers van de Zuidelijke Confederatie en de strijders van de noordelijke Unie. De bewoners van de boerderij van Lige Magan staat op de allerlaagste trede van de sociale ladder. Het zijn Thomas McNulty en John Cole, die al sinds jaar en dag een relatie hebben, en het geadopteerde indianenmeisje Winona. Tot slot zijn de vrijgemaakte slaven, en tevens broer en zus Rosalie en Tennyson, de laatste leden van de kleine gemeenschap op de boerderij.
Hard ploeteren
Het is een vreemd groepje dat op de boerderij zo hard ploetert om rond te komen, het gaat echter in volstrekte harmonie en geluk. Dit in tegenstelling tot de sfeer die buiten de erfgrens heerst. Niet alle inwoners van Tennesse hebben kwaad in de zin. Winona heeft zelfs een baantje bij ‘de advocaat Briscoe’, zoals ze hem steevast blijft noemen, en helpt hem bij zijn boekhouden ondanks dat zij met haar Indiaanse afkomst buiten alle burgerrechten valt. Geregeld krijgen de bewoners van de boerderij te maken met geweld, discriminatie of andere uitingen van pesterijen. Het wordt hun haarfijn duidelijk gemaakt dat ze niet geaccepteerd worden.
Het ontstaan van de vrouwelijke krijger
Het harmonieuze leven wordt verstoord wanneer de jonge Jas Jonski verliefd wordt op Winona. Waar John Cole vooral argwanend en angstig is, is Thomas McNulty alleen maar blij. Hij maakt voor haar zelfs een prachtige bruidsjurk want de eerste woorden over een bruiloft zijn al gevallen. Maar dan wordt Winona het slachtoffer van een ernstige overval, de gebeurtenis zet alles op scherp. Winona weet niet wie de daders zijn of wie de dader is. Het is grijs in haar geheugen. Het is al haast onmogelijk om gerechtigheid te krijgen vanwege haar afkomst, door de onbekendheid van de daders wordt het er niet makkelijker op. De gevolgen van de gebeurtenis zijn pijnlijk voor Winona.
“Dat …, door het toegangsdeurtje naar mij te breken, het huis van mezelf voorgoed had blootgesteld aan de winden, aan het gehuil van de stormen en de plundering door elke passerende bandiet.”
Winona denkt in deze moeilijke periode geregeld terug aan vroeger, de tijd waarin ze als klein gelukkig meisje bij haar familie opgroeide totdat het leger haar stam (en dus familie) uitmoordde en ze geadopteerd werd door Thomas en John. Ze denkt aan de verhalen over haar heldhaftige moeder en weerspiegelt ze op haarzelf. Het lijken haast wel verhalen van duizend manen geleden.
“Volgens mij moeder was de tijd een soort hoepel of cirkel, niet een lang stuk touw. Als je maar ver genoegd doorliep, zei ze, kon je de mensen levend aantreffen die in het verre verleden hadden geleefd. ‘Duizend manen, allemaal tegelijk’, zo noemde ze dat.”
Ze gooit het juk van het slachtoffer van zich af en pakt de rol van vrouwelijke krijger op. Niet alleen om haar eigen eer te verdedigen en te herpakken, maar ook die van haar medebewoners. Het is een dapper meisje, die Winona. Op haar zeker niet ongevaarlijke tocht naar antwoorden, denkt ze steeds vaker aan de heldhaftigheid van haar moeder. Het stimuleert haar om verder te gaan, op zoek te gaan naar antwoorden en gerechtigheid.
Identiteit en loyaliteit
Winona geeft de lezer een inkijkje in de complexe wereld van een geadopteerd indianenmeisje dat opgroeit in een onconventioneel huishouden in Tennessee. Sebastian Barry weet ook dit verhaal, het vervolg op Dagen zonder eind, in prachtige metaforen te beschrijven. Vanuit het perspectief van Winona ontvouwt Barry een verhaal over de verdeeldheid van het land, het onrecht, het overleven en de onzekerheid. Hoe verzet tegen de regering broeit onder de oppervlakte en dat het duidelijk wordt dat de burgeroorlog nog niet écht voorbij is.
Het indringende verhaal wordt op een rustige en vooral berustende manier beschreven, het lijkt net alsof Winona haar rol heeft geaccepteerd en er vrede mee heeft. Krachtig is het dan om te lezen hoe ze de strijd aangaat met haar demonen, met mentale ondersteuning van haar volk. Het is zoektocht naar persoonlijke identiteit en de terugblik naar haar persoonlijke geschiedenis. Centraal staat de loyaliteit voor de mensen die haar gered hebben en nu haar familie vormen. Duizend manen is geen standaard verhaal, het is een verhaal met onverwachte wendingen en ontmoetingen met vrienden en vijanden.
Ondanks dat dit boek een vervolg is op Dagen zonder eind, kan het ook prima apart gelezen worden. Sebastian Barry heeft er in ieder geval een fan bij.
—
Eerder verschenen op boekenz.nl
