Vakantieboek over mislopende vakantie
Het is de paradox van de toerist. Waar je rust zoekt en een onderbreking van zijn moeizame dagelijkse activiteiten, ver weg van die activiteiten, vind je een andere cultuur met dezelfde problemen en ontdek je dat niet de activiteiten maar jijzelf moeizaam en dagelijks bent. Conflicten en vervreemding van je reisgenoten liggen op vakantie altijd in het verschiet. Slechts een grote dosis onverschilligheid en/of relativeringsvermogen kunnen dit mechanisme afremmen.
Maar zover was het nog niet.
‘[Er verscheen] een reusachtig dienblad in de deuropening, gevolgd door een stralende Boukje. Ze applaudisseerden, enigszins plichtmatig, en daarna aten ze zich zwijgend door de gevulde champignons, de pasta met room en pecorinokaas en een salade met verse tonijn, rode ui en olijven heen. De enige die af en toe een teken van leven gaf was Boukje. Ze bestookte Eva en Fulco met bemoedigende blikken.
“Maak je maar niet ongerust hoor. Ik weet zeker dat er een verklaring voor is. Die twee kunnen toch niet zomaar verdwenen zijn? Dat kan toch niet?” Het hielp niet dat ze daarna met een bezorgde blik haar eten bleef omwoelen, alsof het helemaal niet onmogelijk was.
“Misschien moeten we ze zelf maar gaan zoeken,” zei Robbert. Hij gebaarde met zijn vork naar de tuin en de wereld daarbuiten, waar de nachtelijke hemel hing als een kom vol inkt en fonkelende glassplinters.’
Zes vrienden huren samen een luxe villa in een uithoek van Zuid-Italië: drie weken ontspanning zonder mobiele telefoons, kranten, internet; met zon, eten, en drank. Vakantie zoals vakantie bedoeld is. En het is prachtig, als alleen Martin en zijn ex Karen toch maar zouden arriveren. Toch al vertraagd door het missen van de juiste afslag, rijden ze een midden op de landweg slapende geit aan. Pas na de eigenaar gecompenseerd te hebben en de weg gewezen te zijn, bereiken ze het huis. Daar worden ze herenigd met Karens huidige vriend Fulco, Martins vriendin Eva en met Boukje en Robbert.
Dat moet gevierd worden! Pas veel drank en eten later ontstaan de eerste scheurtjes in het perfecte vakantiegeluk. Martin heeft geen geld meer, Boukje krijgt ter plekke een miskraam, het zwembad is plotseling bedekt met een laag geel drab, en tot overmaat van ramp wordt er zonder uitleg een dode geit bezorgd.
Dat was als teken van gastvrijheid bedoeld, maar dat maakt al niet meer uit. De angst voor het vreemde, de jaloezie en de irritatie om de ander heeft dan al een einde gemaakt aan elke positieve verwachting van deze drie weken. Behalve die van Robbert, die zich plotseling een heel ander, idealistischer leven voorstelt dan dat van kunstboekenuitgever in Nederland.
Initiator van de Gouden Doerian, stadsdichter van Amsterdam, auteur van De tol van de roem(1995) en het door nationale en internationale pers en literaire prijzenverstrekkers geprezen Held van beroep (1999), Adriaan Jaeggi kwam in mijn leven als columnist van Volkskrant Magazine. Hij rapporteerde daar over de met middelen en hersenen min of meer gezegende bovenlaag van de bevolking en legde zeer vermakelijk hun capriolen vast. Overspel, verveling en oppervlakkigheid, gebundeld in het toepasselijk getitelde Luxeproblemen(2004). Gelukkig bleef het daar niet bij: de oppervlakkige zelfverwenning is teruggekeerd in Edele dieren.
Als de schaamteloze hedonist Fulco obers in het Nederlands toeschreeuwt en de schatrijke kunsttsaar Robbert zich met een antropologische belangstelling op de streekbewoners werpt, weten we weer wat toerisme eigenlijk is. Dat vakantie van fatsoenlijke mensen beesten maakt en, inderdaad, van geiten edele dieren maakt. Of was dat ook al zo voordat die mensen op vakantie gingen? Dat dat niet goed kan aflopen, is een inkoppertje, maar Jaeggi is mild voor zijn personages. Een heel boek lang verwacht je dodelijke capriolen bij de hoge klif en dronken verdrinkingen, maar uiteindelijk blijft het bij de twee dode geiten en een ongeboren kind; de ‘vrienden’ gaan uit elkaar en Robbert verdwijnt in de Italiaanse negorij.
Dan heb je je wel zeer vermaakt om de volgevreten en laveloze Nederlanders en hun ongemak, en de bevreemding gevoeld bij de lokale bevolking. Jaeggi schrijft licht, vlekkeloos, wil niet confronteren, en houdt zo de verontrusting binnen aanvaardbare grenzen. Edele dieren is daarmee zelf een paradox: het beschrijft de negatieve kanten van toerisme, maar blijft wel een lekker vakantieboek.
