"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Een beknopte geschiedenis van Nederland

Woensdag, 7 augustus, 2019

Geschreven door: James Kennedy
Artikel door: Henk Slechte

Immigratie en tolerantie

[Signalering] Onder de vele eendelige geschiedenissen van Nederland valt dit boek op. Het is geschreven in opdracht van de Cambridge Concise Histories en de auteur is Amerikaan van geboorte en opleiding, maar woont en werkt wel sinds 2003 in Nederland als hoogleraar in de moderne Nederlandse geschiedenis. Het is op zijn voorstel ook in het Nederlands gepubliceerd om zowel de Nederlandse als de niet-Nederlandse lezer te laten begrijpen hoe Nederland is geworden wat het nu is. En dat doet het.

Kennedy gebruikt historische feiten niet om de geschiedenis chronologisch te vertellen, maar om een analyse te maken van de identiteit van Nederland. Hij begrijpt dat die ingewikkeld is voor de niet-Nederlander die het beeld heeft van een landje achter dijken met windmolens en huizen en schilderijen uit de Gouden Eeuw, waar wordt geëxperimenteerd met drugs en euthanasie, en waar het populisme voet aan de grond heeft. En hij weet dat ook veel Nederlanders geen helder beeld hebben van hun identiteit. Kennedy is de gedroomde auteur om als buitenstaander maar tegelijk kenner van de Nederlandse geschiedenis uit te leggen dat Nederland kon worden wat het is, omdat het aan zee ligt, met land- en waterwegen Europa in, wat vanaf de middeleeuwen handel stimuleerde en contact met vreemdelingen vanzelfsprekend maakte. Maar ook omdat Nederland sinds de Reformatie religieus een heterogeen land is, waar tolerantie wel noodzakelijk is maar niet altijd vanzelfsprekend, waardoor rekening houden met de belangen van anderen vaak spanningen geeft. Een samenleving die op zo’n manier verdeeld was als de Nederlandse ging niet ten onder omdat men het gezamenlijke belang begreep. Nederland bloeide economisch in de Gouden Eeuw en de identiteit die Kennedy beschrijft kreeg toen de vorm die daarna vaak onder druk stond, maar Nederland nog steeds kenmerkt. De conclusie is duidelijk: zonder tienduizenden immigranten was er geen Gouden Eeuw geweest. Maar zonder het aanpassingsvermogen van de immigranten en de – opportunistische – tolerantie van de Nederlanders was de hier beschreven identiteit er ook niet geweest. Een boek dat de niet-Nederlander inzicht geeft en de Nederlander tot bescheidenheid dwingt. Het is geschreven door een glasheldere analyticus die we graag vergeven dat hij Arminius een professor van de gereformeerde theologie noemt en schrijft dat Nederland na het uiteenvallen van het Karolingische Rijk een patchwork van verschillende rechtsgebieden werd.

Eerder verschenen in Geschiedenis Magazine

Boekenkrant

Boeken van deze Auteur:

De canon van Nederland

Een beknopte geschiedenis van Nederland