Overheidsbeleid maken met Hannah Arendt
[Recensie] Het jaar 2020 stond internationaal in het teken van de bestrijding van het coronavirus, maar in de Nederlandse context hield ook de zoegenoemde ‘toeslagenaffaire’ de gemoederen bezig. In de verbeten strijd tegen gerommel met kindertoeslagen, betichtte de Belastingdienst bijna 6000 gezinnen van fraude. Veelal ten onrechte, maar met alle gevolgen van dien. De centrale onderzoeksvraag van de parlementaire onderzoekscommissie was dan ook waarom de beleidsuitvoering zo grandioos faalde.
Volgens de jurist en voormalig rijksambtenaar Ellen Boleij staat de toeslagenaffaire niet op zichzelf. In Een draad in het weefsel wil de auteur bijdragen aan een ‘geloofwaardige overheid’ en richt ze zich nadrukkelijk op beleidsuitvoerders. Inspiratiebron voor integere beleidsuitvoering haalt ze uit het denken van Hannah Arendt, maar ook uit wat ze zelf ‘spiritualiteit’ noemt.
De combinatie levert een krachtige metaforische voorstelling op: de nadruk op een weefsel en het spinnen van draden voorkomt dat het boek vervalt in een onsociologische preek tegen de streetlevel bureaucrats. Immers, zo stelt Boleij, problemen in de beleidsuitvoering worden niet opgelost door een monomane concentratie op ‘persoonlijke muizenissen en gewetensvragen’ van betrokkenen. In plaats daarvan ontwikkelt ze handvatten voor een doorlopende, betrokken reflectie op wat het betekent om publieke verantwoordelijkheid te dragen.
—
Eerder verschenen in Sociologie Magazine
