"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Een gegeven nijlpaard

Woensdag, 14 juli, 2021

Geschreven door: Annette Bjergfeldt
Artikel door: Saskia Imbert

Aandacht voor kunst, literatuur en muziek vind ik altijd een pluspunt

“De deur naar het hart van mijn oma was gesloten met stalen grendels, want waar kun je nog in geloven als je eerste liefde verdwijnt in de bek van een nijlpaard?”

[Recensie] Deze familiegeschiedenis begint bij Oma Varinka, geboren in 1900, in een circus nabij Sint-Petersburg. Zij laat zich maar al te graag doorzagen in een houten kist. Toch ondervindt ze al snel dat magie slechts een illusie is.

Haar vader bestelde een olifant in Polen, maar er werd een nijlpaard geleverd. En dit is waar het verhaal om draait, teleurstellingen overwinnen en nieuwe kansen zien. Want welk circus voert er een nijlpaard act op? Hoe haar geliefde dwerg Vadim in de muil van dat nijlpaard verdween op 3 maart 1918, was voor mij toch wel het meest hilarische (en tegelijkertijd droevige) moment uit het boek. Zo volgen er nog vele toestanden, met een lach en een traan.

Kan Opa Hannibal haar toch weer geluk brengen met een nieuwe toekomst in Denemarken?

Heaven

“Hannibal had een droom: hij zag een huis voor zich, vol licht en openstaande ramen. Met gelach van kinderen, kunst en liefde.”

Opa Hannibal en Oma Varinka hebben een aparte, maar toch zeer liefdevolle relatie. Hun dochter Eva ontmoet Jan Gustav in de lucht. Of hoe postduiven voor een mooie ontmoeting met een stewardess zorgen. Jan Gustav is een rustige man die trots is op zijn postduif Mathilde en hij houdt, net zoals Hannibal, van jazz. Op een eilandje in de Zweedse archipel wordt hun dochter Filippa geboren. Zij lijkt, met haar poreuze longen, van perkament. Daarom verhuist het gezin naar Palermovej, naar het huis waar Eva is opgegroeid. Hier wonen ze dicht bij het ziekenhuis zodat hulp voor Filippa steeds binnen handbereik is. Filippa droomt als kind van ruimtereizen. Kan zij haar droom waarmaken?

Esther en haar tweelingzus Olga vervolledigen enkele jaren later het gezin. Olga is temperamentvol, borrelt van liefde, trekt alle aandacht naar zich toe. Haar muzikaal verlangen heeft ze van Opa Hannibal geërfd, maar die is al lang geleden gestorven. Olga spendeert de meeste tijd van haar leven op zoek naar De Liefde van de Eeuw. Esther leeft dan weer voor de schilderkunst, wat ook een levenswerk blijkt te zijn. Ook zij probeert het beste uit elke situatie te halen, maar kent ook de nodige strubbelingen.

“Mijn missie werd het om gezichten, elke keer dat ze te zwaarmoedig werden, weer glad te strijken door de rimpels bij mensen weg te glimlachen.”

Het leven met Oma Varinka draait voornamelijk om windhondenrennen en gokken, een koppige Oma, maar ik kon haar zeker appreciëren. Zij zorgt voor een grappige toets binnen het verhaal.

De lezer volgt ook de perikelen van buurjongen Johan en zijn zusje Vibeke. Johan is verliefd op het zeemonster Nessie, maar hij moet het stellen met een aquarium vol guppy’s. Vader is aan de drank verslaafd en bezorgt Johan een fruitfobie. Ja, dat kan allemaal in Een vergeten nijlpaard.

Het verhaal wordt verteld vanuit het oogpunt van Esther. De terugblik naar haar grootouders en ouders wordt afgewisseld met haar eigen levensverhaal, een boeiende afwisseling dus tussen verleden en heden.

Annette Bjergfeldt neemt de lezer mee naar Zweden, Rusland, Denemarken en Parijs. Ze heeft met Een gegeven nijlpaard een knap epos over een bijzondere familie geschreven. Zowel de achtergrondgeschiedenis als de gevoelens worden duidelijk verwoord, in een poëtische taal overgoten met de nodige humor. Dit verhaal gaat over liefde (of het ontbreken van liefde) en dromen najagen. Maar evenzeer over ouder worden en afscheid nemen.

“Elke keer dat iemand overlijdt, worden de geboorte- en de sterfdag zorgvuldig in de grafsteen gebeiteld. Maar eigenlijk is het gedachtestreepje tussen de jaartallen het enige wat telt.”

Aandacht voor kunst, literatuur en muziek vind ik altijd een pluspunt. In dit boek soms uitgebreid, dan weer in kleine details. Het zijn die extraatjes die van mij een gelukkige lezer maken.

Zowel de titel als de kaft maakten mij heel nieuwsgierig. En inderdaad… Annette Bjergfeldt heeft me fijn verrast met haar romandebuut. Deze Deense singer-songwriter werd reeds genomineerd voor een Grammy. Ik beluisterde haar muziek en was zeker onder de indruk. Annette blijkt over de nodige talenten te beschikken, want Een gegeven nijlpaard werd ook genomineerd, voor de Marthaprijs (de belangrijkste Deense boekhandelsprijs), én de vertaalrechten zijn reeds aan vele landen verkocht. De eerste vertaling is de Nederlandse, een mooie start naar wereldwijd succes volgens mij.

Ruim 400 bladzijden lang heb ik genoten van dit originele, grappige, boeiende familieverhaal met een mooie levensles. Als je een olifant verwacht, maar een nijlpaard krijgt, of hoe het leven anders loopt dan verwacht of dan gehoopt, probeer er dan toch het beste van te maken. Ik beoordeel Een gegeven nijlpaard graag met 4 dikke sterren!

“Het tijdperk van Varinka met dwergen, hondenwedrennen en doorgezaagde dames is voorbij en ik laat mijn tranen de vrije loop.”

Eerder verschenen op Perfecte Buren