"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Een kamer in Rome

Woensdag, 15 augustus, 2012

Geschreven door: Sipko Melissen
Artikel door: Leon Mosselman

Dromer wordt detective

De Amsterdamse student Daniël uit Een kamer in Rome schrijft gedichten, maar wil overstappen op het proza. Hiervoor is actie nodig, overweegt hij, kleurrijke ervaringen. Hier ontbreekt het hem juist aan, zoals zijn ex-vriendin Carola hem regelmatig laat weten: ‘alsof je meer geraakt wordt door wat je leest dan door wat je meemaakt.’ Een ‘romanticus pur sang’ noemt ze hem, wanneer hij zich in 2009 voor zijn studie literatuurwetenschap verdiept in virtuele romans: boeken die alleen in boeken bestaan.

Toevallig stuit hij zelf op een novelle waarin een verhaal ontstaat en niet alleen dit gegeven spreekt hem aan, maar ook het feit dat er niets over die novelle uit 1984 of over de auteur te vinden is. Als schilder heeft die onbekende auteur wel enige bekendheid. Hij heet Alle Waterink en blijkt op een landgoed in Toscane te wonen. Daniël ruikt avontuur en wil de man opzoeken. Zijn docent Stijn verschaft hem een alibi: hij zal toestemming gaan vragen voor een herdruk van de onbekende novelle met de titel Een tuin in Toscane.

De hele onderneming zal zijn weerslag vinden in een reisverslag dat Daniël van zijn belevenissen bijhoudt. En over de vorderingen van Daniëls verslag heeft Melissen dus zijn roman geschreven. Iets waarmee hij geen eenvoudige taak op zich heeft genomen. Ook de lezer heeft het niet al te gemakkelijk, want behalve het verhaal van Melissen zijn er het verslag van Daniël, fragmenten uit Een tuin in Toscane en gegevens over het leven van Keats, waar Daniël zich in verdiept. Het kwam mij aanvankelijk voor of schrijver Sipko Melissen (1944) even onvoorbereid als Daniël was begonnen aan deze verslaggeving van pure impulsiviteit. De thema’s van beide heren leken me volmaakt zolang ze als idee in je hoofd zitten, maar uiteindelijk onrealiseerbaar.

Het feit dat ik een boek in mijn handen had van 264 pagina’s weersprak deze indruk. Bovendien werkt het in zijn voordeel dat het personage Daniël zelf zich heel bewust is van zijn beperkingen. Hierdoor deel je je twijfels met de hoofdpersoon zelf:

Boekenkrant

‘Nu ik het belangrijkste wat ik tot nu toe had meegemaakt in het boekje moest verslaan, drong de vraag zich aan mij op wat ik met dit verslag precies wilde. Het was een verzameling gebeurtenissen met als enige samenhang dat ze mij waren overkomen tijdens mijn speurtocht naar de doodzieke Alle Waterink. Er zat plan noch visie achter.’

Toch lopen Daniëls dagdromen langzaam maar zeker over in ware verwikkelingen. Hij vindt de weg naar het landgoed van de onbekende schrijver, ontmoet zijn intimi en later ook de doodzieke man zelf. Intussen voert Melissen de hoeveelheid aanwijzingen langzaam op, die zeggen dat er iets niet klopt. Stijn was niet de enige die onraad rook. Waarom heeft die schilder op zijn vijfentwintigste eenmalig een uitstekende novelle geschreven, die nergens bekend is? Nu krijgt het boek een ander karakter: steeds meer gaat het om het raadsel rond de vraag wie de onbekende novelle nu werkelijk geschreven heeft, en waarom die novelle geen bekendheid heeft gekregen. De dromer Daniël verandert langzaam maar zeker in een detective, die het juist van zijn associatieve vermogen moet hebben om tot inzicht te komen. Ook zijn literaire kennis blijkt nodig om dichterbij de oplossing te geraken.

Terwijl de puzzel stukje bij beetje vollediger wordt, lezen we samen met Daniël steeds meer uit Een tuin in Toscane en uit het leven van Keats die, vergezeld door zijn vriend Joseph Severn, op dezelfde leeftijd als Daniël en op de leeftijd waarop Alle Waterink zijn mysterieuze novelle publiceerde, het leven verliet in een kamer in Rome. Al deze omstandigheden bevatten aanwijzingen over de ware schrijver van de novelle, die ook op zijn vijfentwintigste verdween. Niets is toevallig en ieder detail hangt samen met vele andere. Dit boek, dat aanvankelijk één en al improvisatie lijkt, heeft een solide constructie. Het verhaal komt langzaam op gang, maar ontaardt in een mysterie dat me na de laatste bladzijde nog niet loslaat.


Laat hier je reactie achter:

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Alleen inhoudelijke reacties die gaan over het besproken boek en/of de recensie worden geplaatst.

Boeken van deze Auteur:

Kafka op Norderney

Oud-Loosdrecht

Een kamer in Rome