Een portret van een moeder-dochterliefde
“De buitenwereld zag een onderdrukte vrouw, want ze droeg een hoofddoek. Ik zag een uitgesproken vrouw, die het opnam voor vrouwen die geschandpaald werden vanwege hun seksuele moraal. Nederlanders zagen een onderontwikkelde vrouw, wij groeiden op met een moeder die als een spons alles in zich opnam en waarschijnlijk meer Amerikaanse films en acteurs kende dan onze dorpsgenoten.”
[Recensie] Het is een passage uit Een koffer vol citroenen van schrijver en journalist Hassnae Bouazza. Na het lezen kijk je onwillekeurig toch heel anders naar die vrouwen in djellaba en met hoofddoek. Hoezo achtergebleven. Bouazza schreef een eerbetoon aan haar overleden moeder en dat resulteert in een indringend en warm portret van een moeder- en dochterliefde
“Mijn moeder, een onopvallende vrouw, geboren in Algerije, verhuisd naar Marokko en Nederland, moeder van zeven kinderen. Een oudste dochter die zich bekwaamde in de patisserie, een zoon die een getalenteerd muzikant werd, een middelste dochter hoogleraar scheikunde, een kunstenaar als zoon, een literatuurexpert en literair vertaler als zoon, een beroemd schrijver en mij als jongste dochter.”
Waarmee alle vooroordelen wel voldoende zijn weersproken. Maar dit boek is meer. Het is ook het verhaal van een band tussen moeder en dochter, die bijna een verliefdheid is. Die de schrijver verloren achterlaat als ze plots overlijdt. Die daarna poogt het beeld van haar moeder op te roepen in geuren en smaken van eten.
Het is niet sentimenteel en evenmin een kritiekloos eerbetoon. Het is ook meer dan alleen maar een hommage aan een overleden moeder. Dat zou allemaal geen boek waard zijn geweest. Juist het boven dat alledaagse uitstijgen maakt Een koffer vol citroenen bijzonder.
Het verhaalt van het ´anders zijn´ van kinderen van gastarbeiders, die in Nederland opgroeien. Het alledaagse racisme waarmee ze worden geconfronteerd. Maar het is geen aanklacht. Hassnae beschikt over voldoende humor om geregeld een glimlach te weeg te brengen, zelfs bij de beschrijving van de taferelen rond de begrafenis van haar moeder.
Ze kan schrijven en dat talent zet ze in als eerbetoon aan haar moeder. En maakt het tot een universeel verhaal. Een verhaal dat verplichte kost zou moeten zijn voor al die politici met hun meehuilen met xenofobie, voor leraren die steevast kinderen van niet-westerse immigranten onderwaarderen. En bovenal een erkenning van de band die er kan bestaan tussen moeder en dochter in een wereld, die soms zo koud is. Je wordt bijkans jaloers op de familiewarmte die uit dit boek opstijgt. Weer iets wat je anders doet kijken naar vrouwen met hoofddoek. Die kunnen Hassnae alleen maar dankbaar zijn. Ze heeft deze vrouwen uit de anonimiteit gehaald. Terecht.
—
Voor het eerst gepubliceerd op Bazarow
