Dromen als ik te zwaar getafeld heb…
[Recensie] De goede zoon was mijn eerste kennismaking met het werk van Rob van Essen. Niet zozeer zijn toegankelijke schrijfstijl maar door het uitzinnige verhaal sprak mij gelijk aan. Deze laatste uitgave van Van Essen kreeg ik cadeau. Alhoewel ik een enorme fan ben van A.L. Snijders met zijn ZKV’s (zeer korte verhalen) moet ik eerlijk bekennen dat ik niet snel een verhalenbundel zal kopen. Simpelweg omdat ik meegenomen wil worden in een lang verhaal en niet steeds ‘opnieuw’ wil beginnen.
Dit is niet van toepassing op deze twintig verhalen. Het zijn namelijk geen verhalen maar de beschrijving van opmerkelijke episodes. Geen begin en geen einde. Gelijk vanaf de eerste alinea wordt de toon gezet zonder dat de lezer én de hoofdpersoon enige weet hebben van wat hun te wachten staat. Je wordt instant deelgenoot van de onzekerheid.
“Nooit eerder is Walter met een klant meegegaan naar huis.” of “Pas toen ik in de intercity naar T. zat, dacht ik: ik ben niet uitgenodigd, ze heeft me ontboden.”
Van Essen is een scherp observator. De hoofdstukken beginnen vaak vanuit de eerste persoon in een doorsnee situatie tussen bekende of onbekende personen. In veel gevallen is de protagonist ‘een schrijver’ die na het werken even een frisse neus haalt, buiten de deur een kop koffie gaat drinken of boodschappen doet. Vervolgens laat Van Essen zijn ongebreidelde fantasie los. Synchroniteit, een uitzinnig therapeutische experiment, een kasteeltje uit roerhoutjes, bewoond door witte muizen in een kamer van het koninklijk paleis, ongeboren nageslacht bezoekt ouders, reïncarnatie, obsessieve fascinatie voor een onderbuurman met een tattoo van een oog op zijn hoofd, een wereld waar buiten als binnen wordt beleefd tot het verstoren van een vrijgezellenuitje. Een selectie uit de uiteenlopende onderwerpen. Altijd met menselijk handelen als uitgangspunt. Hoofdpersonen met rituelen, twijfels, onzekerheden, enige gelatenheid, soms paranoïde of nieuwsgierig. Doodgewoon en alledaags. En zo toegankelijk en goed geschreven dat je het idee krijgt dat het jou ook zou kunnen overkomen. Soms komen personages terug in een ander verhaal.
Het resultaat is een bijzondere lezerservaring met bizarre wendingen, vervreemding, zeg maar een unheimisch gevoel. Van Essen blijft je op een verrassende manier te boeien. Het overkomt de hoofdpersoon. Je beleeft het mee. Alledaagse gebeurtenissen leiden tot een volslagen merkwaardige en beklemmende situaties. Maar het knappe is dat het niet onwerkelijk overkomt. En er is ook veel te lachen. Hilarische taferelen en bizarre gebeurtenissen. Qua sfeer doet het gelijk denken aan de films van de Zweedse regisseur Roy Andersson. Gewone mensen in ongewone omstandigheden. Vervreemdend en tegelijkertijd betoverend. Meer over de verhalen wil ik niet prijsgeven. Toekomstige lezers moeten net zo onbevangen kunnen genieten als ondergetekende.
Het behoeft geen verbazing te wekken dat ik na elk verhaal even moest ik bijkomen. Ik kan mij niet herinneren dat ik eerder een schrijver heb gelezen met zo’n eigenzinnig genre. In deze wereld is niets onmogelijk. Verleden, toekomst blijken tijdloos in het heden. Een man met goede schoenen is een aanrader voor iedereen die verrast wil worden, die eens iets anders lezen wil. Die open staat voor deze frisse wind in de Nederlandse literatuur. Vervelen is er niet bij. Dat garandeer ik u.
—
Eerder verschenen op Met de neus in de boeken
