"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Een schitterend vergeten leven 

Donderdag, 10 november, 2022

Geschreven door: Toni Boumans
Artikel door: Lalagè

prachtige beschrijving van een geweldige vrouw

[Recensie] Frieda Belinfante was de eerste vrouw ter wereld die de vaste dirigent werd van een professioneel orkest. Tijdens de Tweede Wereldoorlog zat ze in het verzet, terwijl ze zelf joods was. Toni Boumans merkt dan ook op aan het begin van haar biografie:

“Ik wist […] dat het boek niet meer zou moeten zijn dan een eenvoudige chronologische weerslag van de belangrijke momenten uit haar leven. Zonder ingewikkelde capriolen. Haar leven zelf voldeed.”

Deze zin staat aan het einde van de proloog, die ik een beetje lastig vind. Er worden namelijk veel mensen in geïntroduceerd: auteur Toni Boumans vertelt aan Frieda’s Californische vriendin Bobbie over Frieda’s voorouders. Zij waren Sefardische joden en de muzikaliteit gaat een paar generaties terug. Gelukkig is de rest van het boek chronologisch ingedeeld. Frieda’s leven blijkt inderdaad spannend genoeg om me steeds te blijven boeien.

Het begint met Frieda’s jeugd in Amsterdam. In navolging van haar vader gaat ze de muziek in. Ze wordt celliste, maar haar hart blijkt te liggen bij het dirigeren. Voor de oorlog bloeit het muzikale leven en Frieda staat voor haar eigen kamerorkest. Dat alle dirigenten in die tijd mannen zijn, daar trekt ze zich niks van aan. Ze accepteert ook dat haar lesbische liefdesleven grotendeels verborgen moet blijven. Ze is een stoere en innemende vrouw en heeft veel vrienden en vriendinnen.

Boekenkrant

Gestapo
Tijdens de Tweede Wereldoorlog krijgen joodse mensen het steeds moeilijker. Velen proberen om te emigreren. Frieda doet alles wat ze kan om anderen te helpen. Zo heeft ze duizenden valse persoonsbewijzen gemaakt en is ze één van de drijvende krachten achter een aanslag op het Amsterdamse Bevolkingsregister. Daar lagen immers kopieën van alle persoonsbewijzen en ze moest er niet aan denken dat de Gestapo zou ontdekken dat er valse exemplaren in omloop waren. Als één van de weinigen van haar familie overleeft ze de oorlog, door naar Zwitserland te vluchten. Muziek is haar redding: iemand geeft haar een cello en het spelen brengt haar terug bij haar gevoel.

Na de oorlog stopt Frieda haar ervaringen diep weg. Een vriend nodigt haar uit om naar Amerika te komen. Na een roadtrip komt ze terecht in Californië. In Orange County wordt ze de spil van het muzikale leven en ze richt haar eigen symfonie-orkest op en ook een muziekschool. Ze geniet enorm van het dirigeren en blijft tot op hoge leeftijd lesgeven. Haar leerlingen volgen haar steeds, ook al verhuist ze vaak. Dat laat zien hoe geliefd ze was.

Het boek eindigt met een serie foto’s, die ook op een e-reader goed bekeken kunnen worden. Een schitterend vergeten leven is een prachtige beschrijving van een geweldige vrouw, die voor veel mensen iets heeft betekend.

Eerder verschenen op Lalageleest

Boeken van deze Auteur: