Hoe Tiberius in New Jersey belandde
[Signalering] Waarom zou de moderne mens zich interesseren voor de klassieke oudheid? Het antwoord op die vraag wordt vaak gezocht in de continuïteit van de antieke traditie. Maar nog belangrijker is dit: de kunst en literatuur van de oudheid hebben in latere periodes steeds weer als inspiratiebron gediend. Daarbij gaat het niet om een strikte navolging van de antieke voorbeelden, maar om de creativiteit die in een dialoog met antieke werken vrijkomt en die de westerse cultuur steeds nieuwe impulsen heeft gegeven.
In samenspel met de continuïteit van de traditie, zo luidt Rijsers centrale these, vormt deze creatieve receptie van de antieke beschaving de eenheid van de cultuurgeschiedenis. Hij laat in een hele reeks casestudies zien hoe deze creatieve toe-eigening heeft gefunctioneerd. Zij was reeds bepalend voor de culturele ontwikkeling in de oudheid zelf. In de literatuur van het hellenisme en de Romeinen werd vaak een subtiel spel gespeeld met de canonieke werken van het archaïsche en klassieke Griekenland. De meeste essays gaan over literatuur en kunstwerken uit de vroegmoderne tijd, maar Rijser laat overtuigend zien dat ook een film als Chinatown en een televisieserie als The Soprano’s in hun plotstructuur mede afhangen van antieke voorbeelden. Daarbij gaat het vaak om een ‘gemedieerde’ invloed via eerdere toe-eigeningen, hetgeen de samenhang van de cultuurgeschiedenis verder versterkt. Dit is een buitengewoon erudiet en inspirerend boek.
—
Eerder verschenen in Geschiedenis Magazine