"Ik heb altijd gedacht dat het Paradijs een soort bibliotheek zou zijn" - Jorge Luis Borges

Een wolkenkrabber op de savanne

Dinsdag, 2 mei, 2023

Geschreven door: Koert Lindijer
Artikel door: Evert van der Veen

40 jaar correspondent in Afrika

[Recensie] Wie iets van de sfeer en het alledaagse leven in Afrika wil proeven, vindt in dit boek een zinvolle gids. Koert Lindijer weet in de door hem gekozen details de mensen in hun omstandigheden goed over te brengen zoals in dit aangrijpende citaat dat zich afspeelt in Kenia in het hoofdstuk over de jaren tachtig en negentig:

“Een keer per week was het feest in Korogocho. Tientallen kinderen wachtten dan op de afvalwagen van het internationale vliegveld. Die dumpte honderden bakjes met half opgegeten maaltijden van de luchtvaartmaatschappijen. ‘Het is heerlijk voedsel’. Irgungu’s tong streek langs de smerige hoeken van zijn mond en hij pakte een witblauw bakje waaruit vliegen geschrokken ontsnapten. Het groen uitgeslagen vlees gaf een smerig luchtje af. ‘Vooral de worstjes van de KLM zijn om te smullen” (p. 22).

Landen vanaf jaren 80 tot heden
Er zijn in dit boek twee lijnen. De chronologische lijn deelt het boek Een wolkenkrabber op de savanne in in vier delen. Ieder deel beschrijft vervolgens in afzonderlijke hoofdstukken een aantal landen met de nadruk op Kenis. Naast de actuele situatie van een bepaalde periode in een land is er historische informatie over de koloniale tijd uit de 19e en de 20e eeuw van dit land.

Kenmerkend is in vele landen de politieke instabiliteit, de vele staatsgrepen en tal van gewelddadigheden met vele slachtoffers als gevolg. Het meest gruwelijke voorbeeld is de strijd tussen de Hutu’s en de Tutsi’s in Rwanda.

Boekenkrant

Het boek laat zien dat de weg van bestuurde kolonie naar een volwaardig zelfstandig land bepaald niet gemakkelijk is. Er is gebrek aan bestuurskracht, er is onvoldoende democratie en de onafhankelijke rechterlijke macht functioneert gebrekkig. Ook ontbreekt het vaak aan democratische politieke partijen en vrije verkiezingen. Vele burgeroorlogen teisteren diverse landen: “Het geratel van geweren klonk me bijna net zo vertrouwd in de oren als tjirpende krekels na zonsondergang” (p. 113).

De stem van Afrika
In zijn boek is Koert Lindijer voortdurend op zoek naar “…het perspectief van Afrikanen, hun geschiedenis, hun cultuur, hun dynamiek – hún stem moesten mijn lezers horen” (p. 26). Kenia is zijn thuisland en daarom krijgt dit land ook de meeste aandacht in Een wolkenkrabber op de savanne.

In het algemeen is er een maatschappelijke ontwikkeling van authentieke eenvoud naar een moderner, op westerse leest geschoeide maatschappij. Hiermee gepaard gaat de sterk groeiende bevolking die een aanslag betekent op de natuur. Ontbossing en klimaatverandering doen zich gelden en de urbanisatie gaat met verpaupering gepaard. De maatschappelijke tegenstellingen tussen bevolkingsgroepen verdelen landen en mensen.

Het boek beschrijft het – veranderende – landschap, de mensen en de gebouwen in krachtig beschreven impressies en zinnen als “Afrika was lange tijd voor witten een sprookjeswereld” (p. 93) maar is gedurende de periode dat Koert Lindijer hier correspondent was sterk veranderd: “Er is een nieuw Afrika opgestaan tijdens mijn veertigjarig correspondentschap” (p. 324).

Koert Lindijer is sinds 1983 correspondent in Afrika voor NRC en NOS radio en won diverse prijzen met zijn werk.

Voor het eerst gepubliceerd op Bazarow

Boeken van deze Auteur: