Gevoelige familieroman over liefde en rouw
[Recensie] Eeuwige echo is een uitgebreide familiegeschiedenis van de familie Hofstee-Bremen. Voorin het boek staat een familiestamboom afgebeeld. Deze helpt goed om het verhaal te kunnen plaatsen.
De ik-figuur, tevens hoofdpersoon in het verhaal is Thera, koosnaam Tirza, de kleindochter van Josef en Cato Bremen. De hoofdstukken worden afgewisseld tussen heden (2020) en verleden (tussen 1908 en 2017).
Het boek bestaat naast hoofdstukken op jaartal ook uit delen op naam. Josef en Cato zijn de bovenste in de stamboom, daarnaast staan Jan en Anna. Deze families worden aan elkaar verbonden door het huwelijk van hun kinderen Dorus en Liesbeth. Hoofdpersoon Thera is daar weer de dochter van.
In 2020 voert Thera hele gesprekken met Liesbeth hoe het leven tegenwoordig zo anders is dan vroeger. Bijvoorbeeld wat een senseo apparaat is, dat ze nasi eten en geen aardappelen met groente, dat er mobiele telefoons zijn, en dekbedden in plaats van lakens met dekens. Zo nog veel meer. Dit gespreksonderwerp komt mij in het begin wat vreemd voor: onder welke steen heeft Liesbeth al die jaren gelegen, dat zij dit niet weet? Na de eerste helft van het boek wordt het mij duidelijk: Liesbeth was al overleden en komt nu Thera in een visioen bezoeken vanuit het hiernamaals. Dat verklaart veel.
In de gesprekken zeggen Liesbeth en Thera ook mooie dingen, zoals dat “ieder kind in een gezin iets te melden heeft, en een functie heeft voor zijn of haar ouders”. Gedachten gaan terug naar de jeugd. Hoe waren vader en moeder, wat deden ze, wat gebeurde er als de pastoor langs kwam? De band tussen broers en zussen is belangrijk, merken ze, maar er zijn ook allerlei geheimen in de levens van deze personen. Een mens is zo veel gecompliceerder dan woorden kunnen vertellen, komen ze achter.
Een prachtig citaat uit 2020, dat de sfeer in het boek weergeeft, is het volgende:
“‘Belangrijk is dat je onze liefde hebt gevoeld. Toen ik ziek werd, werden de omstandigheden voor ons allemaal beroerd. Het leven meandert soms onvoorspelbaar. Als je jong bent, verwacht je misschien een rechte rivier, maar het wordt meestal een bochtige stroom, waar je nauwelijks invloed op hebt. Maar geloof mij, achter elke kromming en achter elke berg of vuur in je leven zitten kansen verstopt. Geluk is soms hard werken.’ Mijn moeder bestudeert even mijn gezicht om te zien of haar woorden landen. Als ze mij ziet knikken, gaat ze verder: ‘Voor jou was mijn vertrek het einde van verwennerij. Dorus was alleen nog maar met mij bezig. Jullie moesten jezelf redden.'”
De kinderen hebben van Liesbeth geleerd om voor de lieve vrede alles wat hen dwars zit maar te verzwijgen. Dat wilde Thera in haar eigen gezin anders doen. Wanneer het begint te gaan over de kinderen van Thera zelf, dan wordt het nog spannend hoe zij omgaat met de dood van haar eerste echtgenoot en de echtscheiding van haar tweede man. Voor haar moeder is echtscheiding ‘not done’, vroeger kwam dat niet voor.
De gehele familie wordt in dit boek zeer transparant omschreven, n het verhaal sleept je mee in hun gewaarwordingen. Het is tevens een wonderlijk verhaal, wanneer je ziet hoe levendig dit visioen is. In het begin wordt de lezer op het verkeerde been gezet, maar na enige tijd volgt een ‘ah-erlebnis. En dan eindigt het daarna nog verrassend. Ik vind het een knappe prestatie van de auteur dat zij alle emoties, rouw en plezier, liefde, goed weet te verhalen. De titel Eeuwige echo gaat volgens mij over de eeuwigheid waarin de doden verdwijnen… en er gaan nogal wat mensen dood in dit verhaal.
—
Voor het eerst gepubliceerd op De Leesclub van Alles
